“Waarom hoor ik dit voor het eerst?”, vroeg mijn patiënt. Ik zag haar voor het eerst en had haar slecht nieuws moeten vertellen. Altijd moeilijk om te doen als je net kennis hebt gemaakt. Gelukkig kon ik haar dossier inzien en was ik dus goed voorbereid. Zo wist ik wat ik in haar mond zag in het juiste daglicht te plaatsen. Niet alleen maar wat ik zag maar ook wat ze zei.
Terug in de tijd
Voordat ze bij mij in de stoel kwam, kon ik haar behandelgeschiedenis bekijken. Zo zag ik dat ze een paar geleden voor het eerst een uitgebreid onderzoek had gehad aan haar tandvlees en kaakbot. Dit noemen we een parodontiumstatus als mondzorgverleners onder elkaar. Ook bekeek ik de röntgenfoto’s die ik door de tijd heen kon volgen. Ik zag voordat er werd behandeld heel veel tandsteen onder het tandvlees. Als dit zelfs op een röntgenfoto te zien is, zit er echt enorm veel. Dat is dus echt niet zomaar weg te halen. Daarvoor moet je als mondhygiënist behoorlijk je best doen.
Voorspelling
In het dossier las ik dat er ruimtes tussen de tand en het tandvlees zaten rond de 7 millimeter. Dat is behoorlijk diep. Een beetje een spannende waarde. Het kan heel mooi opknappen, zeker als er zoveel tandsteen zit, maar soms pakt het anders uit. Niet heel goed te voorspellen dus en zeker als er nog complicaties zijn. In dit geval waren er ook kiezen die redelijk complex waren omdat er tussen de wortels een ruimte was ontstaan. Dit noemen de professionals een furcatie.
Wat zeg je me nu?
Verder las ik in het dossier las ik dat de patient was ingelicht over het ontstaan van de parodontitis. Dat haar een behandelvoorstel was gedaan en dat ze was gewezen op de voorspelbaarheid en risico’s. Ook was het alternatief benoemd. Een dergelijk bericht kan een patiënt best overrompelen. Vaak zijn er namelijk helemaal geen klachten en had de patiënt zich bedacht dat er enkel een beetje tandsteen verwijderd zou worden zoals ze gewend was. Het verwerken van slecht nieuws kan even duren en zelfs veroorzaken dat al het opvolgende dat wordt gezegd niet meer echt binnenkomt.
Folder
Veel tandartsen, mondhygiënisten en preventieassistenten geven daarom ook vaak een folder mee om het thuis nog eens even na te lezen. Helaas vinden we ons dure foldermateriaal vaak in de eerste de beste goot of put terug. Het overkomt me ook regelmatig dat patiënten mailen of bellen om nog iets na te vragen. Bijvoorbeeld over de kosten. Dat terwijl ze een kostenoverzicht met veel tekst en uitleg hebben gekregen.
Onduidelijk
Nu is geschreven tekst lang niet voor iedereen goed te begrijpen. Bovendien is het heel menselijk om lang niet alles te onthouden van wat er uitgelegd is. Er speelt namelijk ondertussen zoveel af in je hoofd en je voelt en ervaart zoveel dat het gewoon niet allemaal binnen kan komen. Ook kan de behandelaar onduidelijk zijn in zijn communicatie. Bijvoorbeeld doordat je de lippen niet kunt lezen omdat er nog een mondkapje voor zit. Of omdat hij half naar de computer is gekeerd waarin hij de diagnose/prognose vanaf kan lezen. Of omdat de mondzorgverlener woorden gebruikt die je niet begrijpt omdat het geen lekentaal is. Zo kan het zijn dat je de door mij gebruikte woorden diagnose/prognose niet in jouw woordenboek voorkomen.
Spreken we dezelfde taal?
Tegenwoordig moeten we de tekst ‘patiënt heeft het begrepen en is akkoord’ typen in het dossier. Maar hoe weten wij of je het echt begrepen hebt? We kunnen vragen of je wat we net gezegd hebben, kunt herhalen in je eigen woorden. Zelf vind ik dat een lastige vraag en ervaar daarin een drempel. Het klinkt een beetje kinderachtig. Toch is dat de manier om te checken of ik het wel goed uitgelegd heb en of het goed aangekomen is.
Streng
Terug naar die mevrouw. De vorige keer had mijn collega haar gebit in twee keer gereinigd, zowel onder als boven de rand van het tandvlees. Ze was aardig streng geweest over het gebruik van de ragers. Mevrouw had er namelijk moeite mee gehad omdat ze pijn tijdens het rageren ervaarde. Ze had genoteerd dat als mevrouw deze niet zou gebruiken er dan echt geen goed resultaat te verwachten was.
Goed werk
De afgelopen periode was ze door twee mondhygienisten behandeld en ik vond dat ze fantastisch werk hadden gedaan. Er was haast geen tandsteen te vinden. Ook mevrouw had goed voor zichzelf gezorgd. Toch waren de dieptes nog steeds 7 millimeter en vond ik zelfs plaatselijk pus. Ik vroeg nog eens naar haar gezondheid maar ook daarin waren niet echt bijzonderheden te bespeuren.
Verwijzing
Ik kon niet anders dan om haar naar de parodontoloog te verwijzen. Een tandarts die ook operaties kan doen aan het tandvlees en kaakbot. Want alles wees erop dat er toch nog plekjes waren waar we als mondhygiënisten niet goed bij hadden gekund. Toch kwam dit voor mevrouw als donderslag bij heldere hemel dat het met haar gebit niet goed ging. Dat terwijl wij dachten dat we heel helder waren geweest…
