Net als nicotine heeft alcohol niet alleen gevolgen voor de algehele gezondheid, maar ook voor de mondgezondheid. Er is natuurlijk een verschil tussen af en toe een wijntje bij het eten en het dagelijks nuttigen van grote hoeveelheden drank.
De effecten van alcohol op de algemene gezondheid zijn al langere tijd onderwerp van wetenschappelijke studies. Alcohol heeft een negatief effect op de hersenen, de lever, de maag en het hart en de bloedvaten. Eigenlijk is alcohol vergif voor het menselijk lichaam. Een onderzoeker heeft wel eens heeft verzucht dat als alcohol vandaag de dag uitgevonden zou worden, het niet legaal op de markt zou komen.
Onderzoek naar de effecten van alcohol op de mondgezondheid zijn er veel minder. Wel heeft een onderzoek in de Verenigde Staten onder matige en stevige drinkers uitgewezen dat alcohol de bacteriehuishouding in de mond verstoort. Ook weten we dat alcohol een uitdrogende werking heeft op lichaamsweefsels. Zo is een kater niet veel meer dan uitdroging van de hersenweefsels.
In dit artikel gaan we nader bekijken wat de effecten van alcohol op de mondgezondheid zijn:
- Verstoring van het evenwicht van de mondflora
- Droge mond
- Tanderosie
- Verkleuringen van de tanden
Ook zullen we ingaan op de vraag wat je kunt doen om de schade aan je gebit door alcohol te beperken.
Verstoring van het evenwicht van de mondflora
Een goed evenwicht in de mondflora houdt in dat schadelijke bacteriën als streptococcus, actinomyces en leptotrichia niet kunnen gaan woekeren door voldoende aanwezigheid van onder andere lactobacillen, de goede bacteriën.
In het genoemde onderzoek onder 1000 proefpersonen is gekeken naar de relatie tussen hun alcoholgebruik en de aanwezige bacteriën in de mond. De mondflora van 3 verschillende groepen zijn vergeleken: sterke drinkers, matige drinkers en niet-drinkers. Ook werd er gekeken naar wat ze dronken: bier, wijn of sterke drank, maar de totale groep was te klein om te bepalen of de verschillende dranken een ander effect hadden op de mondflora.
Bij de matige en stevige drinkers bleek wel overduidelijk dat de hoeveelheid lactobacillen aanzienlijk kleiner was dan bij de niet-drinkers. Daarentegen hadden zij grotere hoeveelheden schadelijke bacteriën in de mond.
Dit verstoorde evenwicht, dat je overigens behalve door alcohol ook op kunt lopen door mondzorgproducten met schadelijke ingrediënten, beïnvloedt de mondgezondheid negatief. De schadelijke bacteriën zijn immers verantwoordelijk voor mondproblemen als cariës (gaatjes), tandvleesontstekingen en een slechte adem. Hoe meer er van zijn, hoe meer zij hun schadelijke werk kunnen doen.
Droge mond
Alcohol remt de productie van speeksel, waardoor de mondslijmvliezen uitdrogen. In een droge mond wordt het evenwicht van de bacteriehuishouding nog verder verstoord.
Speeksel heeft een belangrijke functie voor de mondgezondheid: het vormt de natuurlijke bescherming van het gebit en het tandvlees. Het zuurstofrijke speeksel werkt de schadelijke, anaerobe bacteriën tegen en daarbij neutraliseert speeksel de zuurgraad in de mond. Beide functies zijn essentieel voor een goede mondgezondheid en als deze niet optimaal zijn betekent dat een groter kans op cariës (gaatjes) en tandvleesontsteking. Stevige drinkers hebben dan ook 3 keer meer kans op tandvleesontstekingen dan iemand die maar af en toe een glaasje drinkt.
Tandvleesontstekingen die niet behandeld worden kunnen vergaande gevolgen hebben. De ontsteking kan zich uitbreiden naar het steunweefsel van de tand en kies. Een nog diepere fase is ontsteking van het kaakbot (parodontitis). Als dit niet tijdig wordt behandeld gaat de tand of kies loszitten en kan vervolgens uitvallen. Herstel door middel van een kroon op een implantaat lijkt dan gemakkelijk, maar om te slagen moet de mondgezondheid goed zijn en moet er ook voldoende kaakbot zijn. Beide voorwaarden laten vaak te wensen over als alcoholmisbruik de oorzaak is van de ontstekingen.
Tanderosie
Tanderosie is de slijtage van het tandglazuur door zuren. Het glazuur wordt op twee manieren aangetast door zuren. Allereerst is er de directe inwerking van zuren uit voedingsmiddelen. Daarnaast zetten schadelijke bacteriën suikers om in zuren die het tandglazuur aantasten. Bij suikers moet je niet alleen denken aan een schep witte suiker, maar ook aan zetmeel dat wordt afgebroken tot suikers en zelfs gezonde fruitsuikers.
Hoewel tandglazuur het hardste materiaal in ons lichaam is, kan het onder invloed van zuren wel degelijk slijten. Zoals eerder genoemd heeft speeksel een functie in het neutraliseren van de zuurgraad in de mond. Omdat alcohol de mond uitdroogt waardoor er minder speeksel is, krijgt het tandglazuur meer en heftigere zuuraanvallen te verduren.
Vooral wijn met een pH-waarde van 2,3 is sterk verzurend. Dan zijn er ook nog alcoholische dranken die veel suiker bevatten, zoals likeur en mixdrankjes. Van suiker weet iedereen inmiddels wel dat het slecht is voor je gebit, omdat het voedsel is voor de bacteriën die er zuren van maken. Bij mixdrankjes is er een dubbel effect omdat er voor de frisse smaak ook citroenzuur wordt toegevoegd. Dit zorgt nog voordat de bacteriën de suikers hebben omgezet in zuren voor een directe zuuraanval op het glazuur.
Verkleuring van je tanden
De kleurstoffen in rode wijn, ook al zijn ze natuurlijk, zorgen voor een donkere aanslag op je tanden. Ook mixdrankjes met cola hebben een verkleurende werking op je gebit.
In deze tijd waarin bijna iedereen witte tanden wil en dit ook belangrijk gevonden wordt, is deze verkleuring een bijkomend nadeel van deze alcoholische drankjes.
Combinatie met roken
Als het gezellig is op een feestje gaan alcohol en roken vaak hand in hand. Ook roken heeft een nadelig effect op de speekselproductie en daarmee op de mondgezondheid. De combinatie zorgt dus voor nog meer risico op een droge mond, een te hoge zuurgraad in de mond en een grotere kans op cariës (gaatjes) en tandvleesontstekingen.
In het artikel “Roken en de mondgezondheid” gaan we specifiek in op de effecten van nicotine. (INTERNE LINK)
Wat kun je zelf doen?
Natuurlijk is het gezonder om helemaal geen alcohol te drinken, maar als je wel zo nu en dan een glaasje wilt drinken kun je in ieder geval de schade aan je gebit zo klein mogelijk houden.
Tegen tanderosie kun je na het drinken van alcohol de mond spoelen met water en water drinken. Poets in ieder geval nooit je tanden direct na het drinken van alcohol, frisdrank of vruchtensap. Dan poetst je het tandglazuur, dat door het zuur tijdelijk wat zachter is, juist weg.
Ook kun je het verzurende effect van alcohol en andere zure drankjes compenseren met kauwgom of snoepjes met xylitol. Xylitol bestrijdt de schadelijke bacteriën, stimuleert de speekselproductie en neutraliseert daarmee de zuurgraad in de mond.
Bijvoorbeeld met de gebitsverzorgende Moist-R kauwgom. Dit is een gezonde en ecologisch verantwoorde kauwgom met xylitol die speciaal ontwikkeld is om de speekselproductie te stimuleren, het gebit te verzorgen en de adem te verfrissen. Om de effecten van alcohol op je mondgezondheid te compenseren en de schade te beperken is dit een veel betere en gezondere keuze dan reguliere kauwgom met kunstmatige bestanddelen.
Hou je niet van kauwgom kauwen? Dan zijn de Moist-R Droge Mond Tabletten iets voor jou. Ook deze hydrateren de mond, neutraliseren de zuurgraad in de mond en verfrissen de adem met effectieve, natuurlijke bestanddelen.
Om de hardnekkige verkleuring van je tanden door rode wijn weg te poetsen is de Moist-R Whitening Sponge een veilig maar effectief hulpmiddel. Deze stick werkt met behulp van nano-deeltjes die in contact met water nano-capillaire buisjes vormen. Zo ontstaat er een ultrafijn netwerk dat je tanden op een diep moleculair niveau reinigt. Het sponsje is zacht en beschadigt het tandglazuur of je tandvlees niet.
Wees alert op tandvleesontstekingen en ga regelmatig naar de tandarts
Het spreekt voor zich dat een goede mondhygiëne en regelmatig bezoek aan de tandarts en mondhygiënist gaan voor iedereen nodig is om het gebit en de mondgezondheid te onderhouden.
Als je regelmatig alcohol drinkt moet je nog eens extra zorg hieraan besteden. Wees zelf alert op tandvleesontstekingen, die op de loer liggen doordat het evenwicht van de mondflora en de zuurgraad in de mond negatief beïnvloed worden door de alcohol. Je kunt een tandvleesontsteking herkennen aan roodheid, zwelling, gevoeligheid en bloedend tandvlees. Verslof ook de bezoeken aan de tandarts niet, zodat je regelmatig een professionele controle krijgt op tandvleesontstekingen.
En wat als je te veel alcohol drinkt?
Drink je niet incidenteel, maar ben je een matige of zelfs zware drinker? Een alcoholverslaving is niet altijd duidelijk te herkennen en zeker niet voor de persoon zelf, omdat verslavingen zich nu eenmaal langzaam ontwikkelen en het gebruik van alcohol maatschappelijk geaccepteerd is.
Niet alleen ten behoeve van je mondgezondheid maar ook voor je algehele gezondheid zou het goed zijn je alcoholgebruik onder ogen te zien en te minderen. Overmatig alcoholgebruik heeft veel meer nadelige effecten op je gezondheid dan alleen je lever. Regelmatige drinkers lopen meer risico op ziektes als hersen- en zenuwaandoeningen, beroertes en hartkwalen. Bij echt stevige drinkers kan ook het dieet nog weleens te wensen overlaten. Dit versterkt de gezondheidsnadelen, zowel voor de mond als voor de rest van het lichaam, nog verder.
Lukt het je niet om te minderen of te stoppen, zoek dan hulp bij de huisarts.
