Mondgezondheid

“Doe mij maar een extra oraal.”

Een zin die je eerder in een hele andere sector verwacht. Gelukkig heb ik dit verzoek dat ik nog nooit gekregen! Of moet ik ‘helaas’ zeggen? Want het is eigenlijk helemaal geen gekke vraag. Zelfs na de Voice en Mark Overmars niet. Zonder dat je het weet, krijgt iedereen in de mondzorgpraktijk een extra oraal onderzoek.

Daar begint het al

Het extra orale onderzoek begint namelijk al als je uit de wachtkamer wordt gehaald. We kijken namelijk naar je uiterlijk. Ja, we checken je. We kijken alleen niet of je mooi of knap bent, maar naar je houding, je loopje en of we veranderingen zien met de vorige keer. We bekijken zelfs je huidskleur. Helemaal not done tegenwoordig en toch doen we het. De kleur van je gelaat kan veel zeggen. Ben je bleek? Rood? Of zelfs paars? En we kijken ook al naar je gewicht. Niet om te bodyshamen maar of je niet ineens erg bent aangekomen of juist fors bent afgevallen. Dat allemaal kan iets over je gezondheid vertellen. Niet alleen de aan- of afwezigheid van ziekte maar ook hoe je in je vel zit.

Een scheef gezicht

We kijken je graag recht in je ogen. Zien we een asymmetrie? Hangt er een mondhoek? Zit er een neus scheef? Zit er een bobbel onder een van je kaakgewrichten? Een asymmetrie kan ons onder andere iets vertellen over hoe je tanden op elkaar staan of er een speekselklier verstopt zit en of je goed kunt ademhalen. We kijken hoe breed je kaak lijkt te zijn. Zijn je kaakspieren misschien overontwikkeld. Dat zou kunnen wijzen op knarsen en klemmen. 

Uiteraard kijken we heel graag naar je lach. Welke tanden liggen er in je lachlijn? Zijn je boventanden alleen te zien als je lacht of bijt je op je lip? Wat is je trap van je lip? Steekt je kin uit?

In your face

Als je in de stoel ligt, kunnen we je nog wat beter bekijken. Zijn er onregelmatigheden in je gezicht? Een moedervlek misschien en hoe ziet deze eruit? Zo screenen we dus ook op huidkanker. Zijn er pukkeltjes? We bekijken dit niet omdat we ook nog schoonheidsspecialist zijn maar omdat een onschuldig pukkeltje soms een fistel blijkt te zijn. Een fistel is een uitgang van een ontsteking. Via de wang kan een ontsteking zich een uitweg naar buiten vinden.

Even voelen..

We kijken niet alleen graag naar je maar we voelen ook nog eens graag aan je. We voelen je uiteraard vaak aan de tand maar soms voelen we ook aan je gezicht, bovenop je hoofd, je hals en aan je nek. Soms zelfs aan schouders en borst. We weten dat je dit van ons niet verwacht dus we zullen hier toestemming voor vragen. Er kunnen daar namelijk zwellingen zijn of overbelastingen die ook hun oorsprong in de mond kennen of te belangrijk zijn om te missen. Zo kunnen er zwellingen zijn die op hele lage weerstand of ernstige ziekte kunnen wijzen. Er kunnen ook tumoren zijn. Deze zwellingen moet we voelen. We voelen dan bijvoorbeeld naar de hardheid, of het bewegelijk is en of het warm aanvoelt.

Intra oraal

Het extra oraal onderzoek is een automatisme van de meeste mondzorgverleners. We denken er niet meer bij na. We kijken gewoon heel zorgvuldig naar elke abnormaliteit en zelfs naar dingen die heel normaal lijken. Het hoort bij het periodiek mondonderzoek. Daaronder hoort ook het meer bekende intra orale mondonderzoek. Dit is het onderzoek dat echt in je mond plaatsvindt. Ook hierbij geldt dat er naar veel meer wordt gekeken dan dat je in de gaten zult hebben. Er wordt niet alleen naar je tanden gekeken maar ook naar de binnenkant van je lippen, het wangslijmvlies, de omslagplooi, tandvlees, gehemelte, keelholte, tong en onder je tong.

Van alles te zien

Ook hier wordt bekeken of er geen verdachte plekjes zijn die op mondkanker kunnen duiden. Naast mondkanker zijn er nog een heel scala aan andere afwijkingen of bijzonderheden. Bijvoorbeeld botuitstulpingen, bloeduitstortingen, verbrandingen, huidziektes en blaren. Sommige soa’s en andere virusinfecties kunnen ook in het mondslijmvlies tot uiting komen. 

Nog een keertje voelen

Ook voor het intra orale mondonderzoek geldt dat we moeten voelen. Dat voelen doen we soms met onze vingers en vaak gaat het ook via onze instrumenten. Onze tast is dus heel goed ontwikkeld. Ik zeg weleens dat ik mijn werk met mijn ogen dicht zou kunnen doen. Maar dat is niet helemaal waar. Kijken blijft nog steeds heel belangrijk. 

Even lachen…?

Dus zo hebben we al een hele hoop gezien wat we misschien helemaal niet vermelden maar wel hebben gezien. We schrijven een hele hoop op en we proberen het beeld ook op ons netvlies te houden. Dat gaat natuurlijk best moeilijk als je duizenden patienten in het bestand hebt staan en ook is het lastig als je als je patient soms bij een andere mondzorgverlener in de stoel komt. Daarom worden er tegenwoordig ook vaak lichtfoto’s gemaakt. Sommige mondhygienisten en tandartsen maken hier echt een sport van en showen menig prachtige foto op Instagram (met toestemming uiteraard). Op deze foto’s komen soms ook zaken aan het licht die we eerder niet zagen. Er bestaan ook cursussen speciaal op gebied van deze mondfoto’s. Het is een prachtige gelegenheid om dingen goed vast te leggen

Over de schrijver

  • Lieneke Steverink Jorna

    Lieneke is sinds 2001 werkzaam in de mondzorg en studeerde aan de HAN. In 2013 mocht ze de titel Mondhygienist van het Jaar dragen. Ze werkt in een aantal praktijken om patiënten te behandelen en om het preventieteam leiding te geven. Lieneke was de eerste mondhygiënist die internet en social media ging inzetten om mondgezondheid te promoten. Daarnaast komt ze veel de praktijk uit om vrijwillig kinderen actief op te zoeken die niet vanzelf naar de praktijk komen. Bijvoorbeeld tijdens Kidsfabriek, in de bibliotheek, bij de Zomerschool of bij de Jonge Gezinnenbeurs. Ze spreekt soms op symposia en congressen voor collega’s. Schrijven is een uit de hand gelopen hobby van haar. Lieneke wenst voor alle Nederlanders een gezonde mond en maakt zich hiervoor dagelijks hard.

    Meer over de schrijver

Is dit artikel behulpzaam?

Bedankt voor je feedback!

Leave a Reply