Wanneer is iemand gemotiveerd? ‘ De patiënt is gemotiveerd ’ is een veel gehoorde slogan binnen mondzorgpraktijken. Maar wat bedoelen we daar nu eigenlijk mee? Misschien weten we het zelf niet eens zo goed. Het heeft te maken met of jij iets wil of niet. Bijvoorbeeld een behandeling of dat je een gezond gebit wilt of dat je goed voor jezelf wil zorgen. Maar hoe beslissen we daarover en waarom is dat zo belangrijk?
Op weg naar succes
Eigenlijk geldt voor bijna alle behandelingen dat het enkel een succes kan worden als de patiënt zich inzet. Dat wil zeggen dat je de adviezen opvolgt. De adviezen kunnen gaan over tandenpoetsen, voeding of andere gewoontes. Met een succes bedoel ik een behandeling waarvan het resultaat langdurig zal blijven. Of je nu een vulling, een kroon of een tandvleesbehandeling krijgt, je eigen mondhygiene en leefstijl is doorslaggevend.
De restauratiecyclus
Naast een vulling kan namelijk eenvoudig opnieuw een gaatje ontstaan. Dit noemen we ‘secundaire cariës’. Sterker nog, naast een vulling kan sneller een gaatje ontstaan dan in of naast een gave kies of tand. Dat komt omdat een vulling altijd wat ruwer is en er langs de rand van de vulling eenvoudig bacteriën blijven zitten. Ook een kroon heeft een randje waarbij dit kan gebeuren. Een tandvleesbehandeling kan alleen maar slagen bij hele goede mondhygiëne.
Altijd een vieze mond…
Veel mensen hebben moeite om die goede mondhygiëne dagelijks compleet uit te voeren. Vandaar dat tandvleesontsteking behoorlijk vaak voorkomt. Als de ontsteking dieper wordt dan raakt er kaakbot verloren. Op dat moment zou er een tandvleesbehandeling tegen parodontitis voorgesteld moeten worden. Deze behandeling kan alleen plaatsvinden als de patiënt in staat is en van goede wil is om de mondhygiëne goed uit te voeren. Als iemand continue met een vieze mond in de stoel komt dan kunnen we al snel concluderen dat iemand niet gemotiveerd is. Maar is dat wel zo?
Ontmoedigt
De slechte mondhygiëne kan een uiting van gedrag zijn. Dus iemand heeft simpelweg niet voldoende gepoetst of tussen de tanden gereinigd. Het eerdere advies lijkt niet te zijn opgevolgd. Vele professionals in de mondzorg kunnen hierdoor ontmoedigt raken. “Mijn patiënten luisteren niet. Ze nemen me niet serieus. Ze nemen niet aan wat ik zeg.”, hoor ik collega’s zeggen. Geen vrolijke boel dus.
Geloof jij het?
Natuurlijk is het voor een assistent of mondhygiënist moeilijker om geloofwaardig over te komen ten opzichte van een tandarts. Ze hebben nu eenmaal minder autoriteit. Maar gelukkig is dat vaak helemaal niet waar. Het is wel een self fulfilling prophecy: Doordat ze ervaren niet serieus genomen te worden, verandert hun manier van communicatie waardoor ze juist nog minder effect bereiken. En dan zit jij, de patiënt, opgescheept met een gefrustreerde assistent of mondhygienist en ervaar jij het al gezanik en gezeur.
Redenen om niet te flossen, rageren of te tandenstokeren
Wat vaak vergeten wordt om te vragen is of je wilt. Wil je een gezonde mond? Wat heb je er voor over? Is het je intentie om dagelijks te flossen? Velen zullen wel die gezonde mond willen en ook best wel willen flossen. Alleen lukt het gewoon niet. Dat kan verschillende redenen hebben en het is de taak van de mondzorgverlener om dat te tackelen. De redenen kunnen zijn:
- Onzekerheid (als ik het niet doe dan kan het ook niet misgaan)
- Gebrek aan discipline
- Andere dingen zijn even belangrijker
- Moeilijkheden met het plannen
- Het voelt niet prettig
- Gebrek aan motorische vaardigheden
- Niet over de (juiste) middelen beschikken
- Het belang niet inzien
- Geen congruente boodschap hebben ontvangen (de tandarts zegt bijvoorbeeld wat anders dan de mondhygiënist of de vorige assistent had een andere aanbeveling gedaan)
- Het gevoel hebben dat het toch nooit goed is
- De manier waarop het moet is niet duidelijk
- Het lukt gewoon niet, want het is moeilijk
- Je durft niet uit vrees dat je iets kapot maakt
- Je denkt er niet aan
- Je denkt dat je gebit toch waardeloos is en er geen redden meer aan is
Wat helpt wel?
En zo is de waslijst eindeloos. Bij elke reden is er iets anders nodig. Je wordt als patiënt moedeloos als je alleen maar te horen krijgt dat het toch echt dagelijks moet. Dat helpt je niks. Dat wist je namelijk al. Dus als het je niet gevraagd wordt waar het ‘m nu echt inzit, kom je niet verder. Nu je dit weet, probeer dit zelf uit te leggen aan je behandelaar. Daarmee kan de behandelaar je verder helpen en je zult merken dat de sfeer aanzienlijk zal verbeteren.
Ongemotiveerde patiënten bestaan niet
Je kunt samen naar een geschikte oplossing zoeken. Bijvoorbeeld naar een net even andere type rager. Of samen even oefenen en elke keer een stapje vooruitgaan. Bedenken hoe je het in je dagritme zou kunnen inplannen en welk geheugensteuntje een uitkomst is. Vraag ook aan je behandelaar of hij/zij in kaart kan brengen wat de verbeteringen zijn. Want vaak hoor je alleen maar of het goed of slecht is en niet welk stapjes er in de goede richting zijn. Zo wordt het een veel positiever geheel en zal je dus nog gemotiveerder zijn! Zelf denk ik namelijk dat er geen ongemotiveerde patiënten bestaan. Wel slecht gecoachte patiënten…dat wel.
