Preventieassistenten behandelen patiënten met weinig gebitsproblemen. Zij hebben tijdens hun cursus geleerd onderscheid te maken tussen mondziektes die reversibel en irreversibel zijn.
Reversibel betekent dat de conditie omkeerbaar is, dus dat het weer over kan gaan. Irreversibel betekent dat er schade is ontstaan die niet omkeerbaar is. Patiënten worden dan verwezen, bijvoorbeeld naar de mondhygiënist.
Waarom zou je je laten behandelen
Maar waarom zou je je vertrouwde behandelaar verlaten als je net hebt gehoord dat het toch niet beter zal worden?
Omdat het toch wél beter kan worden. Alleen ligt de situatie wat genuanceerder dan er verteld is door de preventieassistent. Hoe het precies zit, zullen we hieronder proberen uit te leggen.
Het kan toch beter
Tandvleesontsteking kent verschillende stadia. Parodontitis is een ontsteking waarbij kaakbot verloren gaat. Het wordt altijd voorafgegaan door gingivitis. Gingivitis is een oppervlakkige ontsteking van het tandvlees waarbij het bot de wortel nog compleet omgeeft.
In het geval van gingivitis kan de ontsteking helemaal genezen. Soms is er wel, door te hard poetsen, tandvlees verdwenen. Dit groeit helaas niet terug.
Het is zaak om gingivitis te stoppen, zodat het niet overgaat in parodontitis.
Weefselverlies
In het geval van parodontitis is er weefsel verloren gegaan dat waarschijnlijk nooit meer terug zal keren. Zowel kaakbot als tandvlees kan niet terug groeien. Dus in die zin is parodontitis niet te genezen.
Maar soms is het mogelijk om het tandvlees en het kaakbot door een operatie weer op te bouwen. Gelukkig is deze chirurgische ingreep lang niet altijd nodig.
Zonder chirurgie
De mondhygiënist kan in veel gevallen parodontitis zonder operatief ingrijpen behandelen. Hierbij groeit meestal geen kaakbot terug. Toch kunnen de verdiepte ruimtes (pockets) die bij parodontitis ontstaan, dichtgroeien. Er ontstaat dan een soort directe verkleving tussen tandvlees en tandwortel. Hierdoor worden de ruimtes minder diep.
Vaak zijn er nog restpockets. Deze ruimtes kun je zelf slechts beperkt schoonhouden. In deze dieptes wordt er tijdens de nazorgfase telkens opnieuw gereinigd. Er wordt ook begeleiding gegeven over de zelf uit te voeren mondhygiëne, en er kunnen gesprekken gevoerd worden, bijvoorbeeld over stoppen met roken. Ook wordt tijdens deze fase telkens bekeken of de pockets rustig en stabiel zijn. Dat wil zeggen dat de diepte niet verder toeneemt en slechts in beperkte mate zal bloeden.
Dus parodontitis is enerzijds te genezen doordat de mate van ontsteking in de hand wordt gehouden, en anderzijds niet, omdat het verloren weefsel wegblijft.
Als het echt niet opknapt
Mocht het de mondhygiënist, ondanks alle inzet van de patiënt zelf en deze behandelaar, niet lukken om de mond rustig te krijgen, dan kan besproken worden of ook de mondhygiënist moet verwijzen.
In de meeste gevallen wordt er dan naar een parodontoloog verwezen om chirurgie toe te passen. Maar het kan ook zijn dat de mondhygiënist onderzoek laat uitvoeren bij de huisarts, of de samenwerking opzoekt met een diëtist of misschien wel met een psycholoog.
De oorzaak van parodontitis is namelijk multicausaal. Dat wil zeggen dat parodontitis niet alleen maar komt door slecht tandenpoetsen. Er zijn ook mensen die behoorlijk hun best doen op het tandenpoetsen en bij wie er toch nog ontstekingen ontstaan. Dan spelen waarschijnlijk andere zaken mee, zoals voeding, onderliggende ziektes, roken, overgewicht, medicatie, stress of bepaalde anatomie.
Als het lichaam niet op precies de juiste manier kan vechten tegen de parodontitis, dan ontstaat er geen evenwicht. De bacteriën blijven winnen van je immuunsysteem. Dus de parodontitis blijft een ontsteking die niet rustig wordt. Ondanks een goede behandeling kan er dan nog meer nodig zijn, wat een mondhygiënist niet (helemaal) kan aanbieden. Het kan een hele zoektocht zijn om erachter te komen wat nu precies de oplossing is. Dan hebben we te maken met een complexere situatie.
Timing is cruciaal
Helaas wil parodontitis niet altijd even snel genezen. Heel soms staan we echt voor een raadsel en glipt het tussen onze vingers door.
Gelukkig kan parodontitis ook heel goed opknappen. Zeker als de patiënt op tijd is verwezen. Dat is in de beginfase van de parodontitis, waar de pockets niet dieper dan 5 mm zijn.
Twijfel dus niet te lang als de tandarts of preventieassistent slecht nieuws heeft gegeven, om naar de mondhygiënist te gaan. Ook als je je herkent in de oorzaken van parodontitis, zit je misschien niet op de goede plek bij de tandarts of preventieassistent voor slechts een gebitsreiniging.
Patiënten kunnen daarom zelf aankloppen bij de mondhygiënist, zonder verwijzing. Want soms zijn zaken complexer dan ze lijken.
