Droge mond door medicijnen: wat te doen?

Verschillende medicijnen hebben als bijwerking een droge mond. Dat kan ontzettend lastig zijn, omdat je daardoor bijvoorbeeld minder goed kan eten, praten en slikken.

Ook krijg je door een droge mond snel gaatjes of wondjes in de mond. Om welke medicijnen gaat het? En: wat kan je doen?

Wat betekent een droge mond?

Je kunt het gevoel hebben een droge mond te hebben (xerostomie), of echt te weinig speeksel hebben (hyposalivatie), of een combinatie van beide.

Hartstikke lastig, want een droge mond zorgt voor problemen met eten, slikken, praten, slapen, proeven, zoenen. En door een droge mond kun je ook nog eens vies uit je mond gaan ruiken.

Bovendien heb meer kans op gaatjes, een schimmelinfectie of wondjes in de mond als je mond te droog is, omdat speeksel zorgt voor een gezonde mond.

Het is niet altijd meteen duidelijk dat je een droge mond hebt; soms merk je het pas na een tijdje omdat je bijvoorbeeld vaker gaatjes hebt of omdat je vaker water drinkt.

Hoe vaak komt een droge mond voor?

Zo’n vijftien tot twintig procent van de Nederlanders heeft last van een droge mond. Sommige mensen hebben echt te weinig speeksel, anderen hebben vooral het gevoel dat hun mond te droog is, en soms is het een combinatie van die twee.

Waar krijg je een droge mond door?

De belangrijkste oorzaak van een droge mond is medicatiegebruik. Daarnaast kun je een droge mond krijgen door

  • bestraling van het hoofd-halsgebied bij kanker
  • de ziekte van Sjögren
  • roken, alcohol, drugs
  • stress
  • diabetes
  • bepaalde voeding
  • slaapapneu
  • verkeerde tandpasta’s of mondspoelmiddelen kunnen ook een droge mond geven

Bekijk ook:

10 oorzaken van een droge mond

Welke medicijnen zorgen voor een droge mond?

Gebruik je meer dan vier verschillende medicijnen, dan is een droge mond haast onvermijdelijk. Daarnaast is makkelijk te onthouden dat zo’n beetje alle geneesmiddelen met ‘anti’ in de naam monddroogte als bijwerking hebben, zoals antidepressiva, antihypertensiva, antipsychotica en antihystaminica.

Daarnaast kun je van andere medicijnen last hebben van (het gevoel van) een droge mond. Het hele lijstje ziet er zo uit (bron: Geneesmiddelenbulletin):

  • ACE-remmers, met name captopril
  • Alfuzosine
  • Alizapride
  • Antidepressiva, zoals amitriptyline, imipramine, lithiumzouten, trazodon
  • Antihistaminica, zoals alimemazine, cetirizine, clemastine, cyproheptadine, levocabastine, promethazine
  • Centraalwerkende antihypertensiva, met name clonidine, methyldopa
  • Anti-Parkinsonmiddelen, zoals amantadine, biperideen, carbidopa, levodopa, orfenadrine
  • Antipsychotica, met name fenothiazinen en zuclopentixol
  • Anxiolytica, zoals alprazolam
  • Carbamazepine
  • Cytostatica
  • Diuretica, met name lisdiuretica
  • Itraconazol
  • Narcotische analgetica, zoals methadon, morfine
  • NSAID’s
  • Ondansetron
  • Parasympathicolytica, zoals atropine, cyclopentolaat, glycopyrronium, oxybutynine, scopolamine, tropicamide
  • Protonpompremmers, zoals lansoprazol, omeprazol
  • Centraalwerkende spierrelaxantia, zoals baclofen, tizanidine
  • Sympathicomimetica, zoals xylometazoline

Waarom krijg je een droge mond van deze medicijnen?

Dat is niet bij alle medicijnen duidelijk. Sommige geneesmiddelen werken vochtafdrijvend, zoals plastabletten, en onttrekken vocht aan je lichaam – en dus ook aan je mond.
Daarnaast kunnen medicijnen met een zogenaamd anticholinerg effect een droge mond als bijwerking hebben.

Deze middelen remmen de prikkeloverdracht door acetylcholine in het motorische zenuwstelsel, zoals het verminderen van spierstijfheid en bewegingsarmoede bij de ziekte van Parkinson.

Maar ook bijvoorbeeld antidepressiva, antihistamine en antihypertensiva hebben invloed op het acetylcholineniveau. De speekselklieren worden hierdoor minder geactiveerd, met een droge mond als gevolg.

Wat kun je doen tegen een droge mond?

Heb je een droge mond door medicijngebruik? Overleg dan eerst met je arts. Misschien is het mogelijk om de medicatie aan te passen: minder medicijnen, een andere dosis of medicijnen gebruiken die niet als bijwerking een droge mond hebben.

Is dat niet mogelijk, dan moet je eerst kijken of je de speekselproductie kunt stimuleren, dus of je zelf meer speeksel kunt aanmaken. Dat kan je bijvoorbeeld doen door ergens op te kauwen, bijvoorbeeld op suikervrije kauwgom of een suikervrij snoepje.

Is dat niet mogelijk en heb je echt te weinig speeksel, dan kan een mondgel, mondwater of mondspray je helpen. Zo’n gel, mondspoelmiddel of spray zorgt ervoor dat je mond niet meer zo droog aanvoelt en vergemakkelijkt bijvoorbeeld het slikken en praten.

Een mondgel is vooral bedoeld voor de nacht en een mondspray of mondwater voor overdag. Een mondgel kan dan te kleverig aanvoelen.

Helemaal goed is het als zo’n middel ook extra verzorgend is voor je mond. Speeksel zorgt er normaal gesproken voor dat je mond gezond blijft: het reinigt de mond, smeert de mond, vergemakkelijkt het slikken en de spijsvertering, houdt het gebit en het tandvlees gezond en bestrijdt de bacteriën die mondinfecties en zweertjes veroorzaken.

Heb je te weinig speeksel? Dan heb je een grotere kans op bijvoorbeeld gaatjes, tandvleesproblemen en een slechte adem. Je kunt dan ook het best een middel kiezen dat eigenschappen bezit die natuurlijk speeksel ook heeft en gaatjes en wondjes helpt tegengaan of voorkomen.

Wat zijn de beste mondspoelmiddelen, mondgels en mondsprays?

Belangrijk is in ieder geval dat de producten natuurlijke ingrediënten bevatten. Let ook op het volgende:

  1. Het middel moet geen alcohol bevatten (droogt de mond juist uit)
  2. Het middel moet geen natriumlaurylsulfaat bevatten (droogt de mond uit)
  3. Het middel moet pH-neutraal zijn (te zuur is slecht voor de mond)
  4. Het middel moet geen suiker bevatten (want suiker geeft gaatjes en is een voedingsbodem voor slechte bacteriën)
  5. Het middel moet de mond bevochtigen, smeren, helpen met het verteren van voedsel, zorgen voor remineralisatie, demineralisatie juist tegengaan, en een antimicrobiële werking hebben. Speeksel heeft al die eigenschappen immers ook.
  6. Sommige middelen stimuleren daarnaast de speekselaanmaak; helemaal goed!

Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor:

OraRelieve mondwater, spray, gel en tandpasta

OraRelieve is erg compleet: het gebruikt ingrediënten die suikerzuren onschadelijk maken, antibacterieel werken, de afweer die het speeksel biedt tegen schadelijke bacteriën ondersteunen, smeren, de mond bevochtigen en de mond kalmeren bij irritaties.

RyttPro frisse adem kit

RyttPro gebruikt in haar mondwater en druppels ingrediënten die ontstekingsremmend werken, het immuunsysteem versterken, schimmeldodend en antibacterieel zijn en een plaatselijk pijnstillend effect hebben. De toegevoegde citrus en limoen kunnen speekselstimulerend werken.

Oxyfresh mondgel en mondwater

Oxyfresh gebruikt als een van de weinigen actieve zuurstof in haar mondgel en mondwater. Actief zuurstof (sodium chlorite) heeft een antibacteriële en een speekselstimulerende werking, zodat de mond vochtig blijft en bacteriën zich niet zo makkelijk kunnen vermenigvuldigen.

Foliumzuur herstelt beschadigde weefsels, Aloe Vera kalmeert, Xylitol bevochtigt, en de essentiële oliën en plantenextracten bevochtigen de mond. Zo nemen de mondgel en het mondwater meerdere functies van speeksel over.

Is dit artikel behulpzaam?

Bedankt voor je feedback!