Auteur Marijke Vriezeveen, mondzorgspecialist bij vraagdetandarts.nl, 29 maart 2020.
Vandaag behandel ik de vraag van Judith. “Mijn man heeft een hevig slechte adem. Volgens de tandarts heeft hij een goed gebit en is zijn tandvlees in orde. Hij heeft veel producten geprobeerd, maar de onfrisse ademgeur blijft. We zijn een beetje ten einde raad. Wat kunnen we nu het beste doen?”
Slechte Adem? Zó kom je ervan af!
Slechte adem, ook wel halitose of foetor ex ore genoemd, is een probleem waar ongeveer 35% van de wereldbevolking last van heeft. Het grootste deel van deze groep is zich er niet van bewust. Je kunt je eigen ademgeur lastig zelf beoordelen, omdat je eraan gewend bent. De afgelopen 10 jaar heb ik veel wetenschappelijke onderzoeken gelezen over slechte adem en het bestrijden daarvan. Ik hoop met deze kennis een goed antwoord te kunnen geven op de vraag van Judith.
In dit artikel probeer ik uit te leggen wat de oorzaken zijn van slechte adem. Verder kom ik met een 5 stappen aanpak waarmee de kwaliteit van de adem tot het gewenste niveau kan worden behaald. Tegelijkertijd kom ik tot de conclusie dat er veel onwetendheid is zelfs tandartsen blijken niet altijd goed te weten wat de oorzaak is. Daarnaast zijn er heel wat mondproducten die de vervelende ademlucht vooral verergeren.
Wil je niet hele artikel lezen? Maak dan gebruik van de inhoudsopgave:
2. Gênante aandoening
Wie wil er nou zoenen met iemand die uit zijn mond stinkt? Van alle gênante aandoeningen, is slechte adem misschien wel het meest belastend voor je sociale leven. Sterker nog: het kan je je relatie kosten.
Uit onderzoek blijkt dat vrouwen een potentiële partner sneller zullen afwijzen, wanneer deze een slechte adem heeft.
Ook in een professionele omgeving kan de aandoening een sociale handicap zijn. De kantoorgenoot die uit zijn of haar mond ruikt, wordt meestal niet aangesproken op de vieze lucht, maar wél vermeden.
3. Heb ik een stinkende ademgeur?
Op halitose rust een enorm taboe. Uit onderzoek blijkt dat 60 procent van de mensen die er last van heeft, er niet over durft te praten. Veel mensen denken dat ze een slechte adem hebben, maar of dat echt zo is kun je helaas zelf slecht ruiken.
Dat komt doordat de hersenen luchtjes die de hele dag aanwezig zijn, wegfilteren. Vaak merk je daardoor zelf niets van een slechte adem.
Dus hoe kom je erachter of je het echt hebt? De enige oplossing: iemand anders vragen. Vraag het wel aan iemand die je echt vertrouwt, zodat je een eerlijk antwoord krijgt.
Tip: Je handen voor je mond houden en eraan ruiken, werkt niet. Wat je wel kunt doen is de rug van je hand likken en eraan snuffelen. Ruikt het niet fris, dan heb je waarschijnlijk ook geen prettige mondgeur.
Je kunt een slechte mondgeur ook ‘proeven’, dat doe je door overdreven te smakken, komt daarbij een soort poeplucht naar voren dan heb je waarschijnlijk een slechte adem.
4. Pseudohalitose
Het goede nieuws: veel mensen zijn bang voor een slechte adem, maar lang niet iedereen die het denkt te hebben, heeft het ook echt.
- Pseudohalitose– denken dat je slechte adem hebt, terwijl dat niet zo is. 5% van de bevolking heeft hier last van.
- Halitofobie, oftewel angst voor slechte adem. Deze mensen vermijden sociale situaties vanwege hun vermeende slechte adem. Vaak ten onrechte, zo blijkt uit een onderzoek waarbij mensen hun eigen ademkwaliteit moesten aangeven. Van de proefpersonen dacht een kwart slechte adem te hebben, in werkelijkheid had slechts 5 procent er ook echt last van.
5. Wat is een slechte adem?
Eerste maar eens de medische kant. Wat is slechte adem eigenlijk? De medische term voor de aandoening is halitose. Ruik je tijdelijk uit je mond omdat je te veel teentjes knoflook door het eten deed of te veel bier dronk? Dan heb je geen halitose.
Als je adem de hele tijd vies ruikt, terwijl je niets at of dronk dat de lucht veroorzaakt, dan wordt de diagnose halitose gesteld.
Weetje: De slechte gassen die de vieze mondgeur veroorzaken tasten de binnenkant van de mond aan. Dus ook voor je gezondheid is het cruciaal om er iets aan te doen.
6. Waar komt die vieze adem vandaan?
Meestal ligt de oorzaak in de mond. Om te precies te zijn: het komt van de tong, de amandelen of van het tandvlees. Maar liefst 89 procent van vieze ademgeur komt daar vandaan. In slechts 2 procent van de gevallen ligt de oorzaak buiten de mond.
Wie zich met een onfrisse lucht bij een gespecialiseerd arts meldt, moet een simpel testje doen: een keer uitademen door de mond, en een keer door de neus. De arts ruikt op tien centimeter afstand.
Komt de lucht duidelijk uit de mond, dan ligt de oorzaak daar. Deze vorm van halitose is vrij eenvoudig op te lossen door de mond en het tandvlees gezond te maken.
7. Slechte adem? Zwavelgassen zijn de boosdoeners
De mond is een broedplaats voor allerlei soorten bacteriën. Het klinkt misschien vies, maar sommige bacteriën veroorzaken een rottingsproces in de mond. Je mond bevat vaak bloed, speeksel, dode cellen en voedselresten.
Bij ontbinding van deze lichaamsafvalstoffen en voedselresten komen onprettig ruikende gassen vrij, zoals waterstofsulfide, methylmercaptaan en dimethylsulfide. Deze zwavelgassen geven die vieze geur.
Anäerobe bacteriën, die mondgeur veroorzaken, kunnen niet overleven in een zuurstofrijke omgeving. Ze nestelen zich in de mond het liefst op plekjes met weinig zuurstof en vocht.
Hier wonen stinkende bacteriën het liefst:
- Parodontale pockets (in en onder het tandvlees)
- Tongpapillen
- Keelamandelen
8. De tong kan ook stinken
Last van slechte adem? Steek om beginnen eens je tong uit terwijl je in de spiegel kijkt. Zie je een witte of gele aanslag, dan is de kans groot dat daar de oorzaak ligt. Sterker nog: bij 90 procent van de mensen met slechte adem is de tong de boosdoener.
Vier redenen waarom de tong stinkt
- De tong is bedekt met een ‘harig’ zuurstofarm weefsel. Dit is een ideale broedplaats voor bacteriën. Slechte-adem-bacteriën houden namelijk niet van zuurstof.
- De tong is relatief droog, bacteriën houden niet van speeksel.
- De ruwe structuur van de tong zorgt ervoor dat mondafval zich kan ophopen. Zo ontstaat een rottingsproces dat een vieze lucht veroorzaakt. De lucht die je ruikt is waterstofsulfide, een gas dat naar – schrik niet! – ontlasting ruikt.
- Tongbacteriën kunnen zich in deze omgeving lekker vermeerderen en verspreiden zich in no time naar andere delen van de mond. Het gevolg: nog meer vieze luchtjes.
De oplossing: schraap je tong!
Slechts vijf procent van de mensen schraapt regelmatig de tong. Dat is jammer, want de tong schoonhouden kan veel ellende voorkomen. Het is een simpele oplossing voor een vervelend probleem.
Door minimaal twee keer per dag een goede tongschraper te gebruiken wordt de vieze lucht beduidend minder. Het vieze laagje op de tong verdwijnt en als bonus vermindert het schrapen tandplak. Er zijn veel goede tongreinigers op de markt. Hier vind je de beste tien.
Vaak wordt gezegd dat je bij het poetsen ook de tong moet meenemen met de tandenborstel. Een prima gewoonte natuurlijk, maar een tongschraper is veel effectiever, zo blijkt uit meerdere onderzoeken.
Met een tongreiniger in combinatie met een gel, wordt de tong pas echt brandschoon. TUNGKIT en OraPack zijn echte aanraders.
Weetje: krokant voedsel eten is ook goed tegen tongplak. Alle kleine beetjes helpen!
Geen aanslag op de tong, wel een vieze ademlucht?
Slechte adem kan ook hier vandaan komen:
- Tandvlees
- Interdentale ruimtes
- Neus
- Kunstgebit
- Keelamandelen
9. Vijf bronnen van slechte adem
Waar de slechte adem ook vandaan komt, wees gerust, er is altijd wel een oplossing.
9.1. Parodontitis = ontstoken tandvlees
Deze ernstige tandvleesinfectie kan vieze luchtjes kan veroorzaken. Opmerkelijk genoeg is de ontsteking zelf niet de bron van de geur. De boosdoener is de bacteriële coating die door de infectie op de tong ontstaat. Mensen met parodontitis hebben meer tongbeslag dan mensen met gezond tandvlees. De onprettige lucht die je ruikt is het gas methylmercaptaan.
Hoe kun je een ontsteking verhelpen?
Parodontitis is een ernstige aandoening waarmee je direct naar de tandarts moet. Wees gewaarschuwd: er is een directe relatie tussen tandvleesproblemen en hart- en vaatziekten, blijkt uit onderzoek.
9.2. Overmatig veel tandsteen
De ophoping van tandsteen maakt het tandvlees ziek. In de interdentale ruimtes (de ruimte tussen tanden en kiezen) hopen zich bacteriën op. Bij het rottingsproces dat vervolgens ontstaat komt methylmercaptaan vrij, dit gas ruikt naar rotte eieren.
Mogelijke oplossing tegen tandsteen
Goed poetsen, flossen en rageren. Ga regelmatig naar de tandarts en mondhygiënist om hardnekkig tandsteen te laten verwijderen.
9.3. Neusslijm – sinusitis ofwel post nasale drip
Sinusitis is een infectie van de neusbijholten. Bij chronische sinusitis druppelt neusslijm (postnasale drip) achter op de tong. Deze geelwitte neusafscheiding met een kaasachtige geur veroorzaakt de stank.
Als de afscheiding op de tong terecht komt stinkt het trouwens nog niet. Pas als bacteriën zich ermee bemoeien wordt het echt vervelend. Zij veroorzaken een rottingslucht.
Tip tegen halitose door neusslijm
Gebruik een goede tongschraper om tongbeslag te verwijderen. Doe ook een allergietest, misschien is dat wel de oorzaak van de klachten. Met medicatie is het probleem dan op te lossen. Een scheef tussenschot kan ook chronische sinusitis veroorzaken.
Een operatie kan dit verhelpen. Speciale druppels of spray kunnen eveneens helpen om de neus schoon te houden. Veel mensen zijn enthousiast over de natuurlijke neusdruppels California Breath Nasal Sinus Drops.
9.4. Een slecht passend kunstgebit
Een slechtpassend of onverzorgd kunstgebit kan behoorlijk vieze luchtjes geven. De geur is zoetig en wee. Hoe je erachter kunt komen of de prothese de boosdoener is? Stop het kunstgebit in een plastic zak doen en ruik eraan. Een nare lucht? Dan is het kunstgebit de oorzaak van de slechte adem.
Oplossing:
Goed reinigen en de prothese ‘s nachts niet inhouden, kan helpen tegen de geur. Zorg in ieder geval voor een goedpassend gebit. Gebruik eventueel een kleefpasta. Hierdoor kunnen er geen bacteriën onder terecht komen.
9.5. Viezigheid in de keelamandelen = amandelstenen
Keelamandelen kunnen behoorlijk stinken. Dat komt door de ophoping van afvalstoffen in de diepe inhammen (crypten). Afvalstoffen verzamelen zich in deze crypten en veranderen in witte, harde stinkende brokjes, bekend als amandelstenen, tonsillolieten of tonsil stones.
Oplossing:
Om er voorgoed vanaf te zijn is een operatie waarbij de keelamandelen in zijn geheel worden weggesneden (tonsillectomie), de enige optie. Minder drastisch is behandelen met anti-tonsilstone-instrumenten zoals de TonsilFresh Cupping Glass.
Hiermee zuig je probleemloos de steentjes uit de crypten. Er zijn nog veel meer middeltjes die amandelstenen tegen gaan, die kun je bekijken in dit artikel.
Weetje: Bij slechts 2% van de mensen met een vieze adem is een onderliggende ziekte de oorzaak.
10. Droge mond is vaak de grote boosdoener
Mensen met een droge mond (xerostomie) hebben eerder last van een vieze adem dan mensen die veel speeksel aanmaken. Hoe dat kan? Speeksel heeft een neutrale pH en zit vol zuurstof. Dit zijn twee belangrijke voorwaarden voor een frisse adem.
De slechte-adem-bacterie houdt namelijk niet van nattigheid en zuurstof. In een droge mond vermenigvuldigen de bacteriën zich razendsnel. Het gevolg: een vieze lucht.
Waar komt die droogte vandaan?
Een droge mond kan allerlei oorzaken hebben: stress, te veel koffie drinken, bestraling, medicatie, of slapen met de mond open, om er een paar te noemen.
- Stress veroorzaakt een snellere ademhaling of zelfs hyperventilatie. Hierdoor krijg je eerder een droge mond. Ook verandert stress de samenstelling van speeksel, zo blijkt uit onderzoek. Deze verandering stimuleert de bacteriën die plaque veroorzaken. Hierdoor kun je meer gaatjes krijgen en ontstaat een verhoogde risico op tandvleesontstekingen en mondblaren. Het resultaat: stank.
- Wakker worden en naar de badkamer rennen om je tanden te poetsen vanwege de vieze smaak in je mond. Herkenbaar? Het komt doordat de mond verdroogt tijdens de slaap. De reden hiervoor is simpel, speeksel wordt aangemaakt door prikkels vanuit de hersenen. Als je eten ziet, bijvoorbeeld, loopt het water letterlijk in je mond. In slaap gebeurt dat niet. Als je met je mond open slaapt, droogt de boel nog verder uit. Voor het naar bed gaan poetsen met een hydraterende tandpasta zoals OxyFresh of Oxyd8, zorgt ervoor dat je met een frissere mond wakker wordt.
- Cafeïne remt de productie van speeksel. Koffie heeft daarbij ook een relatief hoge zuurtegraad. Hierdoor wordt de pH-waarde in je mond verlaagd. Voor slechte adem-veroorzakende bacteriën is dit een ideale omgeving. Antidepressiva en antihistamine drogen de mond ook uit.
Water, water, water
Veel water drinken helpt tegen een droge mond. Maak er een gewoonte van om de hele dag water te drinken. Liefst ieder uur een glas. Vermijd zuivelproducten en sap van citrusvruchten zoals grapefruit en sinaasappel, deze kunnen juist slechte adem veroorzaken. Toch liever een sapje? Spoel dan de mond na met water na het drinken.
Kunstmatig vocht
Helpt water drinken niet afdoende en maak je nog steeds te weinig speeksel aan? Dan zijn er allerlei middeltjes om de mond kunstmatig vochtig te houden. Aanraders zijn: OraRelieve, Raspberry Hydrating Gel en OxyFresh Pro Relief Gel.
11. Minder bekende oorzaken van slechte adem
- Een Zenker divertikel in de slokdarm. Dit is een uitstulping van de slokdarmwand. In dit ‘zakje’ hopen zich etensresten op. Deze kunnen gaan rotten.
- Het volgen van een streng dieet. Vooral als je een koolhydraatarm dieet volgt kan je dat merken aan je adem. Als je lijf geen koolhydraten meer kan aanspreken, wordt vet gebruikt om te overleven. Hierbij komen afvalstoffen vrij (ketonen). Bij het uitademen van ketonen ruik je een vieze lucht.
- Reflux (zure oprispingen) kunnen een slechte adem veroorzaken. Een goede remedie is vanaf drie uur voor het slapen gaan niet meer eten en drinken. Eet ook liever meerdere kleine maaltijden, in plaats van één grote en vermijd alcohol, chocolade en koolzuurhoudende dranken. Het bed schuin omhoog zetten kan helpen om terugvloeiing van maagzuur naar de keel tegen te gaan. Nog steeds last? Ga dan naar een arts om de achterliggende oorzaak te onderzoeken.
- Een misverstand dat vaak wordt verkondigd: Tussen de slokdarm en de maag zit een sluitspier. Als deze afsluiting niet goed werkt kan er vieze lucht uit de maag ontsnappen. Dit is feitelijk onjuist. De slokdarm werkt als een soort fietsband en daarom kan er geen lucht door ontsnappen als de sluitspier niet werkt.
- Lekkende vullingen en kronen. Door tandbederf of een harde klap kunnen vullingen en kronen gaan lekken. Hierdoor kan het tandweefsel gaan ontsteken, wat een vieze lucht veroorzaakt. Pijn bij het drinken van koude of warme dranken? Dat kan een signaal zijn dat er iets mis is.
- De adem en huid van mensen met diabetes kan naar aceton ruiken. De lucht ontstaat bij een hoge bloedsuikerspiegel. Het lichaam kan geen suikers – en dus energie – meer uit het bloed halen en gaat vetten verbranden. Daarbij komen afvalproducten vrij, die naar aceton ruiken.
- Trimethylaminurie. Dit is eenzeldzame genetische ziekte, die ook wel bekend staat als het visgeursyndroom. Mensen die eraan lijden hebben een ongewone lichaamsgeur en adem. Er is nog geen goede behandeling voor.
- Kwaadaardige tumoren aan long, luchtwegen en slokdarm. Bij deze ziektes wordt de slechte adem veroorzaakt door een bijkomende infectie.
- Ook kinderen kunnen last hebben van een slechte adem. Let op: soms wordt dit veroorzaakt door een vreemd voorwerp in de neus.
12. Agressieve mondspoelingen helpen niet tegen halitose
Probeer slechte adem niet te bestrijden met agressieve mondspoelingen. Bij de samenstelling van deze middelen wordt vaak geen rekening gehouden met goede en slechte bacteriën.
De stoffen die erin zitten maken dus ook de goede bacteriën dood die de mond juist gezond houden. Het smaakt misschien even lekker fris, maar op de lange termijn zorgen de chemicaliën in dit soort mondwaters juist voor een slechtere adem, verkleurde tanden en schimmels.
Hieronder vertellen we voor welke stoffen je beter kunt oppassen.
13. 8 stoffen die je beter kunt vermijden
Kijk bij het kopen van mondwater altijd op de ingrediëntenlijst, bevat het een van de volgende stoffen? Wees dan voorzichtig.
- Alcohol
- Chloorhexidine
- Peroxide
- Hexetidine
- Sodium lauryl sulfaat
- Parabenen
- Sacharine
- Triclosan
- Alcohol zorgt voor een droge mond, daarin gedijen slechte adem-bacteriën juist goed.
- Chloorhexidine irriteert het slijmvlies, verstoort de smaak en verkleurt de tanden.
- Peroxide kan een hairy tongueveroorzaken (een bruinzwart of wit laagje op de tong) en bovendien de groei van schimmels bevorderen. Spoelen met 3% waterstofperoxide vermindert de geur ongeveer drie uur lang, het is dus vooral een quick fix.
- Hexetidine kan een droge mond, smaakverandering en verkleuring van tanden veroorzaken.
- Sodium lauryl sulfaat kan het mondweefsel irriteren en aften veroorzaken.
- Parabenen en sacharine worden in relatie gebracht met kanker.
- Chloorhexidine kan het mondslijmvlies irriteren, tandverkleuring veroorzaken en de smaak verstoren omdat het ook de goede microben aanpakt.
- Triclosan kan de hormoonhuishouding in de war schoppen.
- Cetylpyridinechloride is in opspraak vanwege mogelijke bijwerkingen. Gebruik liever de natuurlijke producten van UK Organics.
Weetje: veel spoelmiddelen zijn zuur. Slechte bacteriën voelen zich prettig in een omgeving met een pH-waarde lager dan 5,5. Sommige mondwaters hebben een zuurgraad van 4. Deze middelen kunnen de ademgeur juist versterken.
Ook tast het zuur het tandglazuur aan. Voor een overzicht van 10 bewezen mondwaters tegen ademgeur lees dit artikel.
14. Wat helpt wél tegen vieze adem?
Gelukkig zijn er genoeg middelen op de markt die wel op een veilige manier vieze mondlucht te lijf gaan.
- Natriumbicarbonaat in een lage concentratie kan de ademgeur verbeteren. Goede mondwaters met natriumcarbonaat zijn Oxyd8, Dr. Brite en UK Organics.
- Actief zuurstof, ook bekend als chlorinedioxide en sodium chlorite kan slechte adem vier tot acht uur onderdrukken. ( OxyFresh)
- Plantaardige oliën zuigen schadelijke bacteriën op. Dit proces heet oil pulling. Ook deze methode heeft een tijdelijk effect: het werkt ongeveer 12 uur. Het mondwater van UK Organics is een aanrader.
- Zink + zuurstof. Zink neutraliseert de zwavelgassen die een vieze lucht veroorzaken.Een combinatie van zink en actieve zuurstof werkt het beste, dit vind je bijvoorbeeld in OxyFresh.
- Triclosan en zink. Een combinatie van triclosan en zink maakt de adem fris. Triclosan is echter in opspraak vanwege bijwerkingen zoals darmontsteking. Het zou ook de hormoonhuishouding verstoren.
- Metaalzouten in oplossing. Zouten kunnen geurende zwavelgassen neutraliseren. Deze vind je terug in OxyFresh Lemon Mint.
- Baking soda (bicarbonaat of zuiveringszout). Opgelost in water kan dit stinkende zwavelgassen onschadelijk maken. Let op: als je dit te puur gebruikt kan het je tandglazuur aantasten. In zeer kleine concentraties, gemixt met zinklactaat en sodium chlorite helpt het echter opmerkelijk goed tegen slechte adem, zonder erosie van het glazuur. Veilige producten met natriumbicarbonaat zijn UK Organics en Oxyd8.
15. Wel of geen kauwgum tegen stinkende adem?
Kauwgum kauwen helpt over het algemeen niet tegen het verhelpen van een slechte adem. Je maskeert er tijdelijk de vieze lucht mee. Het is dus vooral een manier om het zoeken naar een echte oplossing uit te stellen.
Kauwen stimuleert wel de aanmaak van speeksel en dat is goed tegen vieze geurtjes. Kies nooit voor een kauwgum met menthol. Dit stofje doet meer kwaad dan goed omdat het vochtafdrijvend werkt. In een droge mond voelen de bacteriën die een vieze lucht veroorzaken zich extra thuis.
Tip bij stinkende mond
Er zijn wel kauwgums met effectieve geurdodende stoffen. Goede voorbeelden zijn Kaux en The Breath Co, deze bevatten active oxygen en xylitol.
Een pepermuntje dan?
Ook kauwen op suikervrije mintjes is een tijdelijke oplossing. Het probleem los je er niet mee op. Kies altijd voor suikervrije snoepjes. Mintjes met suiker eten is echt zinloos, bacteriën die de vieze lucht veroorzaken zijn namelijk dol op suiker.
16. Natuurlijke producten die ademgeur voorkomen
Veel mensen zweren bij natuurlijke producten tegen slechte adem. Daar is niets mis mee. Alleen, je lost het probleem er vaak niet mee op, hoogstens wordt de vieze lucht tijdelijk gemaskeerd. Het is dus beter om het probleem bij de bron aan te pakken. In dit artikel kun je meer lezen over natuurlijke middeltjes tegen vieze adem.
17. De bekendste huismiddeltjes tegen halitose
- Kauwen op peterselie. Italianen zweren erbij om knoflookgeur te verdrijven.
- Kauwen op citroenmelisse of een stukje citroen.
- Kruidenthee drinken (pepermunt, anijs, kamille, venkel).
- Kauwen op dillezaadjes, karwijzaadjes, kardemom of kruidnagel.
- Groene thee drinken, de aanwezige catechinen en polyfenolen in thee bestrijden zwavelhoudende gassen.
18. Hoe vertel ik dat iemand een nare ademgeur heeft?
Ken je iemand met een slechte ademgeur? De kans is groot dat je deze persoon er niet op durft aan te spreken.
Denk de volgende keer dat je iemand tegenkomt met een vieze lucht uit de mond, eens aan het volgende cijfer: 93% van de mensen graag wil worden gewezen op zijn of haar slechte adem.
Het is misschien vervelend om te horen, maar het probleem kan dan wel worden aangepakt, en dat is voor iedereen fijner.
Misschien kun je deze mensen dan wijzen op het volgende artikel: Een slechte adem verhelpen in enkele simpele stappen.
Mis dit artikel niet
De beste 10 middelen tegen een slechte adem van 2019
Heb je nog meer vragen over slechte adem?
Stuur ons dan een mail naar info@vraagdetandarts.nl
