Tegenwoordig worden er veel minder tanden en kiezen getrokken dan zo’n jaar of 50 geleden. Moderne tandartsen streven ernaar om het eigen gebit zo veel mogelijk te behouden en herstellen. Toch zijn er situaties waarin gebitselementen getrokken moeten worden. Deze behandeling heeft officieel een extractie, het Latijnse woord voor “verwijderen”. Het spreekt voor zich dat een dergelijke ingreep wordt uitgevoerd met verdoving.
Zo worden verstandskiezen regelmatig verwijderd. Zij voegen weinig toe aan het gebit en kunnen de kiezen ervoor in de weg zitten. Ook als dat niet het geval is zijn ze vaak zwakker en moeilijk schoon te houden.
Bij andere tanden en kiezen kan het noodzakelijk zijn ingeval van vergevorderd tandbederf, tandvleesontstekingen en parodontitis (aantasting van het kaakbot). Tandbederf kan ook aan het licht komen als een brug vervangen wordt en de pijler niet goed genoeg is om geprepareerd te worden voor de nieuwe brug.
In veel gevallen wordt de getrokken tand of kies vervangen door een implantaat of een brug. Maar eerst moet de wond natuurlijk genezen. In de regel wordt daar een maand voor uitgetrokken.
Informatie van je tandarts
Bij het trekken van een tand of kies zal jouw tandarts of de kaakchirurg je informatie geven, mondeling en vaak ook nog met een brief die je rustig thuis kunt doorlezen. In de meeste gevallen zul je van te voren weten wat er gaat gebeuren, zodat je je erop voor kan bereiden.
Vooral de eerste dag moet je er rekening mee houden dat je een chirurgische ingreep hebt ondergaan en er, zeker ingeval van een kies, een flinke wond in je mond zit. Na de behandeling krijg je een gaasje op de wond, waar je een half uur stevig op moet bijten. Dit stopt de bloeding. Afhankelijk van hoe goed je stolling werkt, blijf je korter of langer nabloeden. Veel mensen hebben wel meer dan één gaasje en een half uur bijten nodig. Het is ook normaal dat er een paar uur na de behandeling nog steeds wat bloed in het speeksel zit.
De eerste 24 uur na de behandeling
Vooral de eerste 24 uur na de behandeling zijn cruciaal voor de goede genezing van de wond. Je moet dan echt rekening houden met de behandeling die je hebt ondergaan:
- Rust en voldoende nachtrust komen ten goede aan het genezingsproces. Doe de eerste dagen rustig aan, ga niet intensief sporten of andere lichamelijke inspanning verrichten.
- Eten moet zeker de eerste 24 uur na de behandeling en liever nog enkele dagen langer zacht zijn. Het is dus handig om vooraf soep te maken of te kopen, of maaltijden te verzinnen die je fijn kunt malen in de blender. Ook in de dagen erna moet je voorzichtig blijven met harde en knapperige voedingsmiddelen met scherpe kantjes, zoals als toast en chips.
- Eet en drink niet te warm, want ook warmte kan een nabloeding veroorzaken.
- Spoelen wordt de eerste 24 uur na de behandeling afgeraden. Dit kan het stolsel in de wond oplossen en ook daarmee gaat de wond weer opnieuw bloeden.
- Voor het drinken van alcohol geldt hetzelfde, niet doen want ook dit kan een nabloeding veroorzaken.
- Roken moet je zelfs de eerste 48 uur na behandeling niet doen. Het beïnvloedt de genezing negatief en kan zelfs leiden tot een ontsteking van de wond.
Ook als je deze regels braaf opvolgt kan het gebeuren dat de wond weer gaan bloeden. In dat geval kun je het best weer een half uur op een gaasje of stukje schone doek bijten.
Gebitsverzorging na het trekken van een tand of kies
Met een open wond in je mond is de juiste mondhygiëne uiteraard net zo belangrijk als anders. Poets je tanden, flos en rager maar sla daarbij het gebied direct rond de wond even over. Sommige tandartsen adviseren niet elektrisch te poetsen na deze ingreep, maar ook je handtandenborstel kun je beter uit de wond laten.
Na 24 uur mag je wel gaan spoelen, maar kies dan wel voor een mondwater zonder schadelijke en irriterende chemicaliën. Bijtende en uitdrogende stoffen als alcohol, SLS (sodium lauryl sulfaat), suiker of kunstmatige smaak- en kleurstoffen zijn natuurlijk ook zonder wond af te raden. Maar met een open wond in je mond helemaal af te te raden.
Mondwater op basis van een actieve zuurstofformule zoals Oravall bestrijdt de schadelijke bacteriën zonder negatieve effecten op de mondflora. Daarnaast is natrium bicarbonaat (zuiveringszout) toegevoegd om de pH-waarde in de mond te reguleren. Beide ingrediënten reinigen het gebit en de mond op een milde manier en komen de genezing van de wond ten goede.
Ook de mondwaters op basis van natuurlijke ingrediënten, zoals die van Dr. Brite en UK Organics, zijn zeer geschikt en zacht voor mond en wond.
Dr. Brite kalmerende mondspray (oral healing spray) is een mooie aanvulling. Deze spray bevat verschillende helende etherische oliën, zoals de bekende tea tree olie en kruidnagel olie, die helpt tegen kiespijn.
Pijn en andere naweeën
In sommige gevallen is het trekken van een kies een hele operatie. Bij mensen boven de 60 jaar komt het voor dat de wortel is vastgegroeid aan het kaakbot. Het is wel belangrijk dat al dit weefsel verwijderd wordt en je kunt je voorstellen dat dit niet van een leien dakje gaat. Als na de behandeling de verdoving is uitgewerkt, kan de wond zelf pijn gaan doen. Als er hevig gewrikt is, kan zelfs de gehele kaak pijnlijk zijn. Bijkomend kan er sprake zijn van zwellingen in en rond de mond en van een bloeduitstorting, oftewel een “blauwe plek”.
Zwellingen kunnen leiden tot moeilijker slikken en daarnaast kun je je in uitzonderlijke gevallen ziek voelen na een extractie en een licht verhoogde temperatuur hebben (tot 38,5° C).
Zeker niet iedereen heeft hier last van, maar is dat wel het geval dan horen deze klachten na een dag of drie vier dagen afnemen. Het moet zeker niet langer dan een week duren.
Tegen de pijn zal de tandarts zelfmedicatie middels paracetamol adviseren of een andere pijnstiller voorschrijven als daar redenen voor zijn. Lees altijd de bijsluiter goed door en hou je aan de maximale dosering. Heb je geen of maar heel lichte pijn, ook dat kan gebeuren, slik dan niet zomaar pijnstillers.
Eventuele zwellingen kun je beperken door een icepack of een plastic zak met ijsklontjes in een nat washandje tegen je wang te houden. Wissel dit steeds af: een kwartier erop en een kwartier eraf en herhaal dit een aantal keren. Is er sprake van zwelling, dan is die na 2 dagen het grootst. Daarna moet het afnemen.
Eventuele hechtingen lossen vanzelf op tussen de 10 en 14 dagen. Gebeurt dat niet, dan kun je na die periode een korte afspraak bij de tandarts maken om de hechtingen te laten verwijderen. In andere gevallen zul je de tandarts weer zien na een maand, als de wond genezen is. Dan volgt een controle, waarbij vaak weer een röntgenfoto wordt genomen. Daarna kan er gekeken worden naar de vervanging van de getrokken kies of tand, zoals het plaatsen van een implantaat of brug.
Complicaties
Hierboven staat beschreven hoe je moet omgaan met de wond in je mond na het trekken van een tand of kies. Ook weet je wat er kan eventueel optreedt als napijn en andere effecten. Vertrouw je het herstelproces niet en heb je het idee dat er complicaties optreden, neem dan contact op met je tandarts. Bijvoorbeeld als de wond ondanks de genoemde maatregelen blijft bloeden, als na 5 dagen de napijn en/of zwelling niet afnemen maar juist verergeren of als je meer dan 39° C koorts hebt. Ook je tandarts of de kaakchirurg zal je op het hart drukken om te bellen als je complicaties vermoedt.
