Zojuist heb ik op Twitter een poll geplaatst. Ik vraag: “Welke vraag heb je liever van je tandarts of mondhygiënist?” Er kan een keuze gemaakt worden tussen twee antwoorden, namelijk: “Hoe gaat het?” en “Hoe voel je je?” Wat zou jij kiezen en waarom?
Twee verschillende antwoorden
Mijn vraag komt uit een gesprekje ooit met een manager. Ik wist dat ze ergens mee stoeide en dat het niet zo lekker met haar liep. Dus regelmatig liep ik naar het kantoortje om te vragen hoe het met haar ging. Ze dacht dan even na en ze zei: “Als je me vraagt hoe het gaat dan zal ik zeggen dat het goed gaat. Als je me vraag hoe ik me voel dan krijg je een heel ander antwoord.” Daar moest ik even over nadenken. Ze bedoelde dat er zo op kantoor niet veel aan de hand was en dat alles prima verliep. Haar gevoel was echter anders. Ze is natuurlijk naast manager nog zoveel meer. En dat ‘zoveel meer’ bepaalde haar gevoel.
Wat wil ik nou weten?
Op mijn poll krijg ik al snel respons. Een Twitteraar zegt me: “Het lijken twee hele verschillende vragen:
- Hoe gaat het: antwoord ik op het gebit
- Hoe voel je je: algemene gezondheid / gevoel > heeft de tandarts een stuk minder aan.”
Hij schrijft verder: “Om de patiënt niet te verwarren zou ik gaan voor hoe gaat het. Of heb je de laatste tijd klachten?”
Ik zeg dat ik het grappig vind, want ik ben juist opzoek naar dat tweede antwoord. Hij zegt me: “Interessant, dan is het niet direct voor de behandeling. Of zie jij de algehele gezondheid als gevolg van tandgezondheid? De opticien benadert mijn ogen ook op die manier en er zijn vast meer (para)medici die het zo bekijken.”
Ik leg uit dat de algemene gezondheid (ook de mentale gesteldheid) de conditie van de mond kan beïnvloeden en andersom. Plus dat bepaalde ziektes of medicatie kan zorgen dat ik voorzorgsmaatregelen moet treffen voor de behandeling. De twitteraar stelt me vervolgens voor om de vraag gerichter op de algemene gezondheid te plaatsen. Of om te vragen of er klachten zijn buiten het gebit om. Hij wijst mij erop dat ik maar een halve vraag stel. Het moet dus concreter.
Reacties van patiënten
En dat herken ik wel, want sommige mensen kijken me echt aan van: “Wat bedoel je nou eigenlijk te vragen?” Ik krijg soms antwoorden als: “Waarom stel je die vraag. Wat gaat jou dat aan?” en “Oh, het gaat best, er spelen wel zaken maar die hebben toch niks met de mond te maken, hahaha!”
Als ik vraag of er nog iets veranderd is in de eigen gezondheid, vraag ik me soms ook af of mensen echt de vraag beantwoorden zoals ik het zou willen. Speelt er echt niks? Wat scharen mensen eigenlijk onder het begrip ‘gezondheid’? Zelfs als ik vraag naar medicatie vraag ik me af of men echt niks neemt als men zegt geen medicatie te hebben. Zelfs vitaminepillen of extra ijzer kunnen voor mij van belang zijn. Ook wil ik graag weten of er sprake kan zijn van een zwangerschap of er gerookt wordt en of er weleens een partypilletje in gaat. Maar ja, voor zo’n specifieke vragenlijst is er vaak geen tijd. En hoe iemand precies in zijn vel zit…heel interessant maar is zo’n vraag niet veel te persoonlijk?
Hulp bij diagnose en prognose
Juist omdat mensen verwachten dat je alleen maar iets wil weten over het gebit, blijken sommige diagnoses en prognoses achteraf compleet verkeerd. Dan slaan we een verkeerd weggetje in qua behandeling. Super zonde, want als we meteen de juiste oorzaak eruit te weten hengelen, kan het behandeltraject verkort worden. Het kan zelfs zijn dat je in het geheel geen behandeling nodig hebt of bij een totaal andere behandelaar.
Ik moet soms heel subjectief zijn
Voor mij vraagt het dus behoorlijk wat scherpte om echt een antwoord te krijgen waar ik iets mee kan. Het klinkt misschien super zweverig maar ik zet hierbij mijn eigen gevoel in. Ik kijk goed naar mijn patiënt. Is er misschien iets veranderd in zijn gelaat, in zijn houding? Komt iemand oprecht vrolijk over of zit er toch iets onder de huid? Gaat er bij mij een niet-pluis-gevoel op?
Mishandeling
Door cursussen en dergelijke raak ik gevoed met allerlei dingen die zich achter de voordeur kunnen afspelen. Ik neem mijn rol als waakhond serieus. We weten hoeveel vrouwen er mishandeld worden door de eigen echtgenoot of door een ex. Vrouwen die innerlijk om hulp schreeuwen maar het er niet uit laten komen. Die ene vraag van mij zou er doorheen kunnen prikken. Die vraag kan je overvallen. Het kan voelen alsof iemand iets van je ziet wat je niet wilt laten zien. En toch vind ik dat ik de verantwoordelijkheid draag om het op zijn minst bespreekbaar te maken. Niet om het direct door te klikken. Nee, om het de ruimte te geven en om een vertaalslag te maken naar wat ik in de mond zie.
Dus kijk niet gek op als je mondzorgverlener soms diepere vragen aan je stelt dan je zou verwachten. Zit je ergens mee? Je kunt het echt altijd aan ons toevertrouwen. Daar zijn we ook voor.
