Tips tegen pijn aan verstandskiezen
Verstandskiezen zijn de achterste kiezen in het gebit, die als laatste doorkomen. De naam danken ze aan het late doorkomen, als je de volwassen leeftijd hebt bereikt en dus geacht wordt verstandig te zijn. In Vlaanderen heet de verstandskies “wijsheidstand” en in een oudere vorm van het Nederlands noemde men ze “wijsheidskiezen”. Deze namen verwijzen alle drie naar het Latijnse “dens sapientiae”, de tand van de wijsheid.
Verstandskiezen komen niet alleen laat door, bij veel mensen komen ze helemaal niet door. Omdat de mens in de laatste decennia steeds meer bewerkt en zachter voedsel is gaan eten, zijn onze kaken tegenwoordig minder goed ontwikkeld. Daardoor is er bij veel mensen eigenlijk te weinig ruimte voor deze laatste kiezen.
Als de verstandskiezen wel doorkomen, kunnen ze door het gebrek aan ruimte in de kaak toch problemen geven. Zoals niet volledig door het tandvlees kunnen komen, waardoor dit chronisch gaat ontsteken. Zo’n ontsteking is vaak pijnlijk, geeft een slechte adem en kan ook de kies ervoor aantasten. Dat gaat nogal eens gepaard met pijn en ontstekingen. Daarnaast kan pijn aan de verstandskiezen samengaan met andere kiespijn, bijvoorbeeld als de doorkomende verstandskies door gebrek aan ruimte tegen een andere kies drukt.
Tijdelijk pijn aan verstandskiezen
Als je pijn hebt terwijl je verstandskies aan het doorkomen is, is dat op zich niet zo alarmerend. Hou het verloop echter wel goed in de gaten. Het meest voorkomende probleem bij doorkomende verstandskiezen is de zogenaamde pericoronitis. Daarbij raakt het tandvlees rond de tandkroon van een nog niet volledig doorgekomen verstandskies ontstoken. Zorg in deze periode voor extra mondhygiëne en hou de doorkomende verstandskies goed schoon:
1. Kies voor effectieve, maar milde tandpasta
Poetst je tanden 2 keer per dag gedurende 2 minuten en geef hierbij extra aandacht aan de doorkomende verstandskies. Hoewel je misschien geneigd bent om te grijpen naar antiseptische middelen als triclosan of chloorhexidine, is dat niet altijd de beste keuze. Omdat deze middelen ook de nuttige microben doden wordt het evenwicht van de mondflora verstoord. Uiteindelijk helpt dat niet om de schadelijke bacteriën onder controle te houden.
Schadelijke anaerobe bacteriën kun je effectief bestrijden met een actieve zuurstofformule, een middel dat wel respect heeft voor het evenwicht van de mondflora. Bovendien neutraliseren actieve zuurstofformules ook de stinkende zwavelgassen die de schadelijke bacteriën produceren, zodat je direct een frissere adem krijgt. Voorbeelden van mondvriendelijke tandpasta’s zijn RyttPro Toothpaste Magic Mint, Oxyfresh Original toothpaste en JuliBrite tandpasta.
2. Mondspoelingen
Je mond spoelen met mondwater is natuurlijk een prima idee als je verstandskies aan het doorkomen is. Maar ook hiervoor geldt dat het effect staat of valt met de ingrediënten van het mondwater. Kies daarom voor de effectieve en toch mondvriendelijke formules van de bovenstaande merken.
3. Je tong reinigen
De achterkant van je tong is van nature ruw en wemelt van de schadelijke bacteriën. De witte aanslag op je tong is vergelijkbaar met tandplak en zit ook nog eens vlak bij je doorkomende verstandskies.
Ook zonder doorkomende verstandskies kun je door je tong te reinigen veel meer schadelijke mondbacteriën verwijderen dan met tanden poetsen alleen. Je tandenborstel is gemaakt voor het reinigen van glad tandglazuur. De grove harde haren zijn niet geschikt voor het zachte, ruwe tongweefsel. En de kop van je tandenborstel is ook veel te hoog om zonder kokhalzen de achterkant van je tong te bereiken.
De beste manier om je tong te reinigen is met een tongreiniger die zowel een borstel- als een schraperkant heeft. RyttPro en JuliBrite bieden zulke tongreinigers in een Schone tong Pakket.
Dat bevat behalve de effectieve tongreiniger een product dat je in kunt borstelen. Je laat het even inwerken en schraapt daarna met de schraperkant het product samen met de verzamelde viezigheid van je tong.
Blijvende pijn aan verstandskiezen
Een verstandskies die door ruimtegebrek scheef doorkomt kan problemen geven met kauwen. Het gebit kan niet meer goed sluiten of je bijt vaker op je wang. Uiteraard los je dit soort mankementen niet op met extra mondhygiëne.
Als je blijvend pijn hebt aan een doorkomende verstandskies, ga je uiteraard naar de tandarts. Die kan vaststellen of het nodig is om de verstandskies te verwijderen. Daarvoor zal meestal een röntgenfoto van de verstandskies gemaakt worden, om de wortelstructuur van de kies te kunnen zien. Soms verwijdert de tandarts zelf de verstandskies onder lokale verdoving. Bij complexere gevallen kun je doorverwezen worden naar een kaakchirurg en soms is er een algehele narcose nodig.
Pijn na het trekken van een verstandskies
Net als na het trekken van andere tanden en kiezen kan er na het trekken van een verstandskies de eerste paar dagen pijn en zwelling optreden. Uiteraard is de dagelijkse mondhygiëne met zo’n open wond in je mond uiterst belangrijk. Volg de instructies van de tandarts of kaakchirurg op met betrekking tot voeding, mondspoelingen en pijnstillers. Normaal gesproken duurt het herstel enkele dagen tot een week.
