Is tongzoenen slecht voor je mondflora?

Tongzoenen voor een gezonde mondflora

Het klinkt misschien vreemd in deze door smetvrees gedomineerde periode, maar het uitwisselen van speeksel helpt al sinds het ontstaan van de mensheid om het immuunsysteem te versterken.

Van jezelf heb je al een rijke verzameling van bacteriën in je mondholte, maar liefst 10 miljard die zijn verdeeld over ongeveer 700 soorten. Daartussen in leven ook nog allerlei schimmels, eencelligen en virussen. 

Voordat je nu direct je mond gaat spoelen: het merendeel van de microben zijn nuttig en 

noodzakelijk om je mondholte gezond en schoon te houden. Iedereen heeft een unieke mix van bacteriën en andere microben, maar door het uitwisselen van speeksel met iemand anders zit er wel verandering aan.

Het orale micro-bioom

De enorme verzameling bacteriën en andere micro-organismen in je mond is te danken aan de unieke omstandigheden. Het is er zowel warm als vochtig en regelmatig komen er voedingsstoffen voorbij in de vorm van jouw voedselresten.

Om te kunnen leven in de mond moeten microben zich wel hechten aan het gebit of de zachte weefsels in de mond. Want als zij ingeslikt worden en in je maag terechtkomen overleven de meeste microben het maagzuur niet. In de mond vormen ze met z’n allen een biofilm, een dun laagje, waardoor ze in de mondholte kunnen blijven en niet weggespoeld worden. Behalve op je tanden, je slijmvliezen en je tandvlees, leven er ook groepen bacteriën op je tong.

Zoals gezegd zijn er zowel nuttige, noodzakelijke bacteriën, als schadelijke bacteriën. Die lopen, afgezien van ingeslikt worden, een groot gevaar door de enzymen in je speeksel. Die maken deel uit van je afweersysteem, dat logischerwijs  begint in de mond-, keel- en neusholte.

Wat belangrijk is, is het evenwicht van het orale micro-bioom oftewel de mondflora. Schadelijke bacteriën die zich hechten aan de tanden en op de rand van het tandvlees kennen we als tandplak. Als dat niet verwijderd wordt vormt het tandsteen, een poreuze afzetting waarin zich nog meer tandplak kan ophopen. Dit vormt de basis voor cariës (gaatjes) en tandvleesontstekingen.

Het uitwisselen van speeksel

Bij huidcontact en ander fysiek contact tussen mensen, maar ook tussen dieren en tussen mensen en dieren, worden microben uitgewisseld. Maar verreweg de grootste uitwisseling vindt plaats tijdens een uitgebreide tongzoen. Deze manier van microben uitwisselen is wijdverbreid, want tongzoenen komt voor in bijna alle culturen.

Tijdens een tongzoen wissel je in 10 seconden al zo’n 80 miljoen bacteriën uit. Dit was de uitkomst van een onderzoek door prof. dr. ir. Remco Kort, waar we hieronder op terugkomen. Hij nam speekselmonsters af bij 21 tongzoenende stellen. Daarbij bleek dat de verzameling mondflora van partners meer overeenkomst vertoont dan de verzameling microben van twee mensen die geen zoen-contact met elkaar hebben. Overigens komt dat niet alleen door de speekseluitwisseling, maar ook door een gezamenlijke levensstijl met hetzelfde voedsel en dezelfde tandpasta.

Overigens, het merendeel van de nieuwe microben die je bij een tongzoen in je mond krijgt, slik je door en sterven in je maag. Een aantal soorten heeft wel trucjes om in je mond te kunnen blijven hangen. Sommigen hechten zich door middel van eiwitten op het gebit en de tong en andere kunnen zich hechten aan de bacteriën in de biofilm.

Voor je nu na iedere tongzoen je tanden gaat poetsen: het uitwisselen van speeksel is over het algemeen gezond. In eerste instantie tongzoenen we natuurlijk niet om bewust een potje microben uit te wisselen. Tongzoenen heeft verschillende functies in de partnerkeuze, de band die je met je partner hebt en seksuele opwinding. Bovendien is het goed tegen stress. Maar ook het uitwisselen van bacteriën en virussen is goed voor de gezondheid. Het houdt je weerstand alert en een grotere variëteit aan gunstige bacteriën maakt ook een grotere kans om korte metten te maken met schadelijke indringers.

Overigens is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Eén van de bekendste schadelijke indringers is het Epstein-Barr virus, een virus uit de herpesfamilie dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt. Algemeen wordt aangenomen dat besmetting via speeksel plaatsvindt, waarmee de ziekte de bijnaam “kissing disease” heeft verworven. Ook zoenen met iemand met koortslip-uitbraak is niet aan te raden. Het hiervoor verantwoordelijke herpes simplex virus is eveneens zeer besmettelijk en kan ook gemakkelijk overgedragen worden door een “gewone” zoen op de mond, dus bijvoorbeeld van ouder op kind.

Tongzoenen verbetert de weerstand

Niemand zal gaan tongzoenen vanwege de uitwisseling van microben. Je doet het omdat het fijn en romantisch is, ontspannend werkt en het de band met je partner verdiept. Onlangs werd ontdekt dat er ook een evolutionair voordeel is van de speekseluitwisseling, het verhoogt de weerstand.

Microbioloog prof. dr. ir. Remco Kort heeft in samenwerking met TNO en Micropia, het microben-museum van Artis, een uitgebreid zoen-onderzoek gedaan. Daarbij werden 21 zoenende stellen onderzocht en gekeken hoeveel microben zij uitwisselden. Het bleken er 80 miljoen te zijn in 10 seconden. Ook bleek, dat hoe vaker de stellen elkaar zoenen, hoe meer hun verzameling microben op elkaar gaat lijken. Dit geeft het immuunsysteem van beiden een flinke boost. Ze zijn dan samen beter bestand tegen dezelfde infecties en kunnen ook hetzelfde voedsel beter verteren.

Hier kun je meer lezen over het betreffende onderzoek: https://microbiomejournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/2049-2618-2-41

Een gezonde mondflora, met of zonder tongzoenen

Voor een evenwichtige mondflora zijn we gelukkig niet alleen maar afhankelijk van tongzoenen. Bovendien, om de speekseluitwisseling gezond en smakelijk te houden zullen beide zoen-partners over een goede mondhygiëne en mondgezondheid moeten beschikken.

Steeds meer blijkt dat de mondgezondheid en de algehele gezondheid elkaar wederzijds beïnvloeden. Dat is niet zo vreemd, je mond en je neus zijn nu eenmaal de belangrijkste poorten tussen je lichaam en de buitenwereld. De afweer in de mond is dus erg belangrijk.

Een goede mondhygiëne is vandaag de dag voor de meeste mensen vanzelfsprekend. Dat betekent minimaal twee maal per dag je tanden zorgvuldig poetsen en je gebit regelmatig controleren door de tandarts en laten reinigen door de mondhygiënist. Daarnaast ga je natuurlijk ook direct naar de tandarts bij acute gebitsproblemen of tandvleesontstekingen.

Om je mondflora optimaal gezond te houden, zou je eigenlijk nog iets meer moeten doen:

• Bestudeer de ingrediënten van je tandpasta. Vermijd tandpasta met nare chemicaliën zoals parabenen, ftalaten, sulfaten en kunstmatige zoet-, smaak- en kleurstoffen. Ook agressieve antiseptische middelen als alcohol en triclosan doen je mondflora meer kwaad dan goed. Kies tandpasta met veilige en natuurlijke ingrediënten, die het natuurlijke evenwicht van de mondflora niet verstoren maar ondersteunen.

• Spoel je mond met mondwater om ook de plekken in je gebit te reinigen waar de tandenborstel niet bij kan komen. Voor mondwater geldt hetzelfde als voor de ingrediënten van tandpasta: zorg dat ze het evenwicht van de mondflora respecteren en stimuleren. Spoel bijvoorbeeld met MiBrush Whitening Mondwater. Dat houdt je mondholte schoon en fris met natuurlijke ingrediënten die ook nog eens je tanden witter houden.

• Reinig je je tong dagelijks met een goede tongschraper of speciale tong-borstel. Met name op en zelfs in het ruwe oppervlak van de achterkant van je tong kunnen anaerobe bacteriën, de schadelijke leden van de microben-familie, gaan woekeren. Borstel je tong nooit met je tandenborstel, die is daar ongeschikt voor. Heb je witte aanslag op je tong, dan kun je je tong na het schrapen nog grondiger reinigen en verfrissen met JuliBrite Verfrissende Tong Gel. De formule daarvan is gebaseerd op de combinatie van cetylpyridinium chloride en zink. Beiden stoffen elimineren op een veilige en mondvriendelijke maar effectieve manier de schadelijke bacteriën.

• Besteed aandacht aan droge mondklachten. Xerostomie, een tekort aan speeksel, is altijd nadelig voor de juiste zuurgraad in de mond en het evenwicht van de mondflora. Daarnaast zorgt speekseltekort voor het nodige ongemak bij heel basale dingen als praten en eten. In een droge mond, door wat voor oorzaak dan ook, kunnen de schadelijke anaerobe bacteriën gaan woekeren. Door deze onevenwichtigheid vormt zich meer tandplak en liggen problemen als cariës (gaatjes), tandvleesontstekingen en schimmelinfecties op de loer. Om droge mondklachten te verhelpen kies je natuurlijk voor producten die je niet nog verder van huis brengen. Moist-R Natuurlijke droge mond Spray is een veilige keuze om je mond te hydrateren, te verfrissen en de speekselklieren aan te zetten meer speeksel te produceren.

Met bovenstaande tips kun je je mondgezondheid een flinke boost geven. Zo kun je met een gerust hart erop los tongzoenen voor een nóg betere afweer. De tips zijn bedoeld voor het dagelijkse onderhoud van een gezonde mond. Met gebitsproblemen, ernstige afwijkingen in de mond of algemene gezondheidsproblemen ga je uiteraard naar de tandarts of de huisarts.