Het klinkt misschien een beetje onwerkelijk voor je, maar depressie en tandvleesontstekingen hebben een relatie met elkaar. Misschien kun je je wel voorstellen dat je minder goed voor jezelf zorgt op het moment dat je even niet lekker in je vel zit. Je mond is in dit geval waarschijnlijk het laatste waar je aandacht aan wilt besteden.
Wanneer ben je depressief?
Wereldwijd is depressiviteit een veel voorkomende ziekte. Meer dan één op de zes mensen krijgt in zijn leven te maken met depressie en de World Health Organization verwacht dat in 2020 depressie de meest voorkomende kwaal zal zijn. Het heeft een hoge impact op het alledaagse leven.
De DSM-IV (Diagnostic and statistical manual of mental disorders) is een standaard met een aantal criteria voor een depressieve stoornis. Als je vijf van onderstaande symptomen, waaronder één van de kernsymptomen gedurende twee weken ervaart dan kan er sprake zijn van een depressieve stoornis.
De eerste twee symptomen zijn de kernsymptomen.
- Depressieve stemming gedurende het grootste deel van de dag
- Vermindering van interesse of plezier van bijna alle activiteiten
- Gewichtsvermindering of toename of verandering van eetlust
- Slapeloosheid of juist overmatig slapen
- Concentratieproblemen of besluiteloosheid
- Vermoeidheid of verlies van energie
- Het gevoel waardeloos te zijn of extreme onterechte schuldgevoelens
- Terugkerende gedachten aan dood of suïcidepoging
Parodontitis en depressiviteit
Merk jij het als je last hebt van ontstoken tandvlees? Doet je tandvlees bijvoorbeeld zeer met poetsen of bloed het met reinigen? Normaal gesproken is er bij een ontsteking sprake van vijf symptomen: roodheid, zwelling, pijn, warmte en functieverlies.
Het vervelende van een ontsteking in de mond is dat deze symptomen niet duidelijk aanwezig hoeven te zijn. Als er sprake is van gingivitis, dus een ontsteking van het tandvlees, dan voel je dit mogelijk wanneer je de tanden poetst. Een ontsteking die uitgebreid is richting het kaakbot, ofwel parodontitis gaat niet altijd gepaard met pijn. Je hoeft hier dus helemaal geen last van te hebben.
Parodontitis is een ontstekingsziekte die het parodontium op elke leeftijd kan aantasten. Je loopt een groter risico op parodontitis als je rookt, wanneer er sprake is van een niet-gereguleerde diabetes of een infectie met specifieke paropathogenen (bacteriën in de mond).
Omdat leeftijd zowel samenhangt met de ontwikkeling van parodontitis als ook met de ontwikkeling van depressie is er onderzocht of deze twee ziektebeelden een relatie met elkaar hebben. En het blijkt dat in de leeftijdsgroep van 20-29 jarigen een relatie tussen depressie en een ernstige vorm van parodontitis gevonden is.
Als we kijken naar de cijfers van depressie onder jongeren, dan zien we dat in 2018 ruim 5 procent van de jongeren (12-18 jaar) zegt een depressie te hebben gehad. Dit is ruim twee keer zoveel als in 2014. Het meest komt depressie voor onder jongeren van 16-20 jaar (10 procent) en ook dit is een flinke stijging ten op zichte van 2014.
(gezondheidsenquête CBS 2019). Uit een onderzoek van psychologe Jean Twenge werd al eerder geconcludeerd dat er meer angst en depressie onder schoolgaande kinderen heerst. Dit is een ontwikkeling om eens bij stil te staan.
Wat is een mogelijke overeenkomst
Bij zowel parodontitis als depressie spelen ontstekingen een rol. Dat we kunnen ontsteken is heel erg positief. Het ontstekingsmechanisme is eigenlijk een communicatie route van het lichaam. Een ontsteking ofwel inflammatie is een algemene reactie van het lichaam op elke vorm van weefselschade. Je kunt je voorstellen dat tandplak in de mond voor weefselschade kan zorgen.
Dit komt omdat deze tandplak voor het overgrote gedeelte bestaat uit bacteriën. Deze bacteriën scheiden stoffen uit die het tandvlees beschadigen. Wanneer het immuunsysteem in het lichaam of in het centrale zenuwstelsel wordt geactiveerd, reageert het lichaam hierop met een ontstekingsreactie. Het vermoeden is dat de productie van ontstekingsstoffen betrokken zijn bij het ontstaan van depressie.
Het is al langer bekend dat stress een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van depressie. De hormonen en neurotransmitters die bij de stress-reactie betrokken zijn hebben effect op het immuunsysteem. Zij produceren ontstekingsprocessen in de hersenen die depressieve symptomen kunnen veroorzaken. Uit onderzoek blijkt dan ook dat ontstekingsprocessen in de hersenen mogelijk betrokken zijn bij het ontstaan van depressie.
Uit een onderzoek naar depressie op latere leeftijd blijkt dat er sprake is van een aantal mechanismen. Het opvallende is dat deze mechanismen mogelijk ook van invloed zijn op de mondgezondheid. Er wordt namelijk gesproken over een verhoogde ontstekingsactiviteit, antioxidanten in de voeding, een tekort aan vitamine D en een te hoog gehalte aan het hormoon leptine.
Depressiviteit en gaatjes
Ontstekingen zijn niet de enige relatie tussen depressie en de mondgezondheid. Er is namelijk ook een relatie met het ontstaan van gaatjes. Niet alleen je eigen mondgezondheid leidt onder stress en depressiviteit, maar ook de mondgezondheid van je kinderen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van een depressieve ouder meer gaatjes (cariës) ontwikkelen dan moeders die hier geen last van hebben.
Knarsen en depressie
Een ander probleem in de mond dat samengaat met depressie is pijn aan het kaakgewricht. Mensen met kaakgewrichtsklachten hebben veel vaker een depressie. De vraag is natuurlijk wat er eerder was: de depressie of de kaakgewrichtsklachten. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat men in tijden van stress en drukte sneller geneigd is in de slaap te knarsen. Knarsen wordt ook wel eens met een mooi woord bruxisme genoemd. En knarsen kan weer kaakgewrichtsklachten veroorzaken. Het blijkt dat bij personen met een depressie ook vaker sprake is van knarsen.
Conclusie
Zoals je hebt kunnen lezen is het toch niet zo heel erg raar dat depressie en problemen in de mond een relatie met elkaar hebben. Depressie vormt wereldwijd een groot probleem voor de volksgezondheid. Het kan zelfs leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Het feit dat ontstekingen mogelijk een belangrijke rol spelen kan er voor zorgen dat het belang groot is om ontstekingen te remmen.
Dit begint al met het remmen van ontstekingen in de mond. De verwijdering van tandplak is dus stap één. Breng daarnaast ook regelmatig een bezoek aan de mondzorgpraktijk. Kijk ook eens kritisch naar je voedingspatroon. Is het mogelijk om gevarieerder te eten en de kwaliteit van je voeding te verbeteren? Als laatste is het belangrijk om de vitamine D waarden te normaliseren.
