Hoeveel tanden heeft een mens?
Het meest simpele antwoord op deze vraag is dat een volwassen mens standaard 32 tanden heeft, waarbij de verstandskiezen zijn meegeteld. Die komen bij lang niet iedereen door en als ze doorkomen moeten ze nogal eens worden verwijderd. Bovendien word je uiteraard niet geboren met een volledig gebit, dus het aantal tanden van een mens wisselt ook nog eens al naar gelang de leeftijd.
Doorkomen melkgebit
Een baby wordt geboren met tanden, maar die zitten diep weggestopt in de kaak. Ze moeten nog door het tandvlees heen groeien, wat “doorkomen” wordt genoemd. Dit doorkomen van de tanden gaat gepaard met veel pijn en ongemak voor de baby en daarmee ook het nodige ongemak voor de ouders.
Het eerste tandje komt meestal tussen de 6 en de 9 maanden door. Vaak is dat één van de onderste voortanden. Na de twee onderste snijtanden volgen de bovenste voortanden. Als de baby 4 boventanden en 4 ondertanden heeft, krijgt hij even rust. De kiezen volgen later.
Langzaamaan groeit het melkgebit uit tot 20 tanden en kiezen. Tegen die tijd zal het kind een jaar of 3 zijn. Het heeft dan niet alleen minder kiezen dan een volwassene, de gebitselementen zijn ook kleiner omdat de kaak van een kind nu eenmaal kleiner is.
Het wisselen van het melkgebit
Rond het 5e of 6e levensjaar begint het wisselen van het melkgebit. Meestal begint dat met het doorkomen van de eerste blijvende kiezen. Die komen achter de melktanden in de inmiddels wat groter geworden kaken. Vervolgens wordt het melkgebit stukje bij beetje gewisseld voor het blijvende gebit. Meestal gaan eerst de bovenste voortanden loszitten en daarna de twee onderste voortanden. De melktanden raken los omdat de blijvende tanden, die eronder groeien, ervoor zorgen dat de wortel van de melktand wordt opgelost. Als het melkgebit volledig gewisseld is heeft de volwassen kaak er 4 x 2 grote kiezen bij.
Verstandskiezen
Als laatste komen ook de verstandskiezen door. Of niet, want bij veel mensen is er eenvoudigweg geen ruimte in de kaak voor deze achterste kiezen. Dit wordt verklaard doordat de mens in de laatste decennia steeds meer bewerkt voedsel is gaan eten. Daardoor ontwikkelen de kaken zich minder goed en blijft er minder ruimte over voor de verstandskiezen.
Komen de verstandskiezen wel door, dan geven ze vaak problemen. Zoals niet volledig door het tandvlees kunnen komen of een verkeerde richting op groeien. Dat gaat nogal eens gepaard met pijn en ontstekingen. Om deze reden is het trekken van verstandskiezen een veelvoorkomende ingreep.
Misschien vraag je je af waarom verstandskiezen zo heten. Deze naam hebben ze te danken aan het late doorkomen, als men de volwassen leeftijd bereikt en men geacht wordt verstandig te zijn. In Vlaanderen wordt de verstandskies “wijsheidstand” genoemd en in een oudere vorm van het Nederlands sprak men van “wijsheidskies”. Al deze termen zijn te herleiden naar het Latijnse “dens sapientiae”, de tand van de wijsheid.
Gebitsverzorging
Hoeveel tanden je op dit moment ook hebt, de verzorging ervan is belangrijker dan het aantal. Als je mondhygiëne in orde is, kun je je gebitselementen zo lang mogelijk behouden.
Een goede mondhygiëne bestaat uit 2 maal daags gedurende 2 minuten je tanden poetsen. Ook moet je elke dag tandplak uit de interdentale ruimten verwijderen. Dit zijn de ruimten tussen je tanden en kiezen. Omdat de tandenborstel daar niet bijkomt moet je deze plekjes reinigen door te flossen of te rageren.
Na het tanden poetsen je mond spoelen met mondwater is een goed idee om nog eens extra te reinigen. Doe dat wel met een mondvriendelijk product, dat het natuurlijke evenwicht in je mondholte niet verstoort maar juist ondersteunt. Dat kan bijvoorbeeld met milde bacterie-bestrijdende ingrediënten als een actieve zuurstofformule of met natuurlijke ingrediënten als kokosolie en geactiveerde houtskool.
Daarnaast is het belangrijk om je gebit regelmatig te laten controleren door de mondhygiënist en de tandarts. Zij zien meer dan jij en kunnen sneller ingrijpen om erger te voorkomen. Ook kunnen ze je goede raad geven om je gebit zo goed mogelijk te verzorgen en te beschermen.
Verzorging van het melkgebit
Hoewel het melkgebit maar tijdelijk is, is het toch belangrijk om het goed te verzorgen. Het vormt namelijk de basis voor het blijvende gebit en is bovendien veel gevoeliger voor cariës (gaatjes) en tanderosie.
Als de eerste melktandjes van je baby zijn doorgebroken is het goed om ze dagelijks te poetsen en dat uit te breiden naar 2 keer per dag. Zodra een kind ertoe in staat is, kan het zelf gaan poetsen. Dan is het wel raadzaam om de eerste tijd in de gaten te houden of de poetsroutine niet verwatert.
Om het tanden poetsen voor kinderen leuk te houden zijn er speelse kindertandenborstels te koop. Daarnaast zijn er uiteraard speciale tandpasta’s voor kinderen. Die hebben een lager gehalte aan fluoride en meestal een lekker smaakje.
Net zoals het voor jezelf belangrijk is om regelmatig naar de mondhygiënist en de tandarts te gaan, geldt dat ook voor kinderen. Het is een goed idee om ze al jong mee te nemen naar je eigen controles, zodat ze wennen aan de omgeving.
