Het nut van foto’s in de mondzorgpraktijk
Als ik superkrachten mocht kiezen, zou ik graag 4 armen willen hebben en ook heel graag ogen die overal dwars doorheen zouden kunnen kijken. Nee, niet om door je kleren heen te kijken, maar wel om door je tanden, kiezen en door je tandvlees heen te kunnen kijken. Dat zou de tandheelkunde een stuk eenvoudiger kunnen maken. Haast niets zou nog een mysterie zijn.
Toch maar niet.
Als ik er iets langer over nadenk, is het toch niet zo heel handig. Want als ik het zie, betekent het nog niet dat jij het kunt zien. Dus zou jij me op mijn bruine ogen moeten geloven. Bovendien kunnen ook mijn collega’s, zoals de tandarts of de preventieassistent, niet ook nog hun observaties met me delen. Nee, dan is het maken van röntgenfoto’s toch wel een beter idee.
Zelfdiagnostiek
Regelmatig vertellen patiënten mij dat ze nergens last van hebben. Ze concluderen hieruit dat er dus niets aan de hand is. Waarom ze dan toch voor een tandartscontrole komen, is mij eigenlijk een raadsel. Misschien uit gewoonte? Want als dat de pijler zou zijn dat alles in orde zou zijn, hoef je toch geen professional in te schakelen om je gebit te beoordelen. Dan kan je het allemaal zelf wel. Maar zo zit het dus niet. Ook zeggen regelmatig patiënten dat ze heel zeker weten dat ze een gaatje hebben. Ze zien dan ergens een vlekje. Maar ook zo simpel is het niet.
De verborgen wereld
Als we het over gaatjes hebben, dan zitten die gaatjes meestal heel goed verborgen. Ze zitten zelden op plaatsen waar we zelf het volle zicht op hebben. Bedenk maar eens waarom. Een plek die goed zichtbaar is, is voor jouzelf meestal ook goed te bereiken. Daar kan je dus goed genoeg met je tandenborstel bij. Dus op die plekken hoeven we ook haast niet te zoeken. De plaatsen waar bacteriën makkelijk blijven zitten, zijn ware verstopplekken.
Pijn is geen diagnose
Pijn bij een gaatje krijg je pas als het gaatje gevaarlijk dichtbij je tandzenuw zit of daar al is aangekomen. Dat stadium willen we als medewerkers in de mondzorg liever voor zijn. We wensen dat je pijnloos blijft en daarom zijn we er graag vroeg bij. Dat betekent niet dat we alles meteen gaan boren. Bij de tekenen van een beginnend gaatje zetten we liever preventie in. Ook kan pijn heel iets anders zijn dan dat jij denkt. Iets redelijk onschuldigs kan enorme pijn geven en vice versa.
Een vlekje op je tand kan ook een beetje aanslag zijn. Of juist een hersteld gaatje. Of een verkleurde vulling en ga zo maar door. Een vlekje is dus niet per definitie een gaatje dat geboord moet worden.
Waar zitten gaatjes vaak?
Zoals ik al zei, zitten gaatjes regelmatig goed verborgen. Tijdens de gebitscontrole worden je tanden wel gewoon klinisch beoordeeld. Dit gebeurt vaak met flink wat licht en met lucht. Gaatjes zitten alleen vaak op plekken waar we ze klinisch niet ontdekken of onvoldoende inzicht krijgen in wat er nu precies gaande is. Zo zitten gaatjes vaak vlak onder het punt waar tanden of kiezen contact met elkaar maken. Hiervoor hebben we dus echt een röntgenfoto nodig. Gelukkig hoeven we niet elk half jaar een foto te maken. Hoe vaak precies, ligt aan hoeveel risico jij als persoon loopt op gaatjes. Dat wordt dus individueel bepaald.
Terug in de tijd
Op de foto worden niet alleen gaatjes opgespoord, maar ook in de tijd gevolgd. Een gaatje dat relatief ondiep is, hoeft niet te worden uitgeboord. Als in de tijd dit gaatje niet dieper wordt, kunnen we het ongevuld laten. Niet omdat we er niet bij zouden kunnen met de boor, maar puur omdat het nodig is.
Verschillende soorten foto’s
We kennen naast de gewone controlefoto’s nog veel andere foto’s. Bijvoorbeeld de overzichtsfoto en de solo. Een overzichtsfoto hoeft maar zelden gemaakt te worden. Toch vinden we hier een schat aan informatie op. Vaak ook zaken die we van tevoren nog niet hadden bedacht. Bijvoorbeeld tumoren, cystes en afwijkingen in de kaakkopjes. We zien veel meer structuren op een overzichtsfoto dan op een kleine foto. Bijvoorbeeld de neusholtes, het gehele kaakbot en bepaalde zenuwen. Toch kunnen we op een overzichtsfoto niet alles zien omdat een overzichtsfoto te weinig detail geeft. Het is dus ongeschikt om kleine gaatjes op te vinden of het botniveau heel precies te bepalen.
De solo
Op een solo kunnen we het botniveau beter in detail volgen en ook zijn hierop de wortelpunten zichtbaar. Een solo wordt bijvoorbeeld gemaakt als er sprake is van een fistel; een uitgang van een ontsteking. Door een guttaperchapoint in deze ruimte te steken en vervolgens een foto te maken, kunnen we zien waar de ontsteking precies vandaan komt.
Samengevat
Dus foto’s zijn hard nodig in de mondzorg. Doordat de foto’s tegenwoordig digitaal worden gemaakt, blijven ze ook goed zichtbaar en ontvang je een stuk minder straling dan vroeger. Op foto’s maakt een verborgen wereld zich openbaar zodat we je beter kunnen helpen.
